Volltext Seite (XML)
D e-Confultandi Ratione. 109 A ro dolor paruas,8c crudas,frigidafquc inflammationes non (equitur,fed dumtaxat magnas,calidas,& vigcntes.Ex quibus facile patet, quxnamiint fymptomata,qu.x nunquam poflunt a pleuritide fciun- gi:qux vero ob loci diucrfitatcm vel materiam,aut tempora diucrfa, vel complicatos affeCtus aut fuas differentias illi contingantiqux item communia flnt illi cum alijs; 'Sc demum qux propria, & illi pe culiaria fint ftatucnda.Nam pleuriticos omnes hxc fequuntur, fpirandi difficultas,tuflis,febris, idq; per vniuerfum morbi curfum : vt plurimum vero etiam accedit dolor, & is pundlorius,Sc fixus,fputu cruentum,febris vehemens,duri,& tenfi pulfus,& alix illius differentix, quas febris parit; nullum ta men li quis fpcftct,proprium eft pleuriticorum indicium,quando fingula fymptomata prxdi&a mul tos alios morbos comitantur; fiunt tamen nonnulla ex illis propria, li ad affe&us reliquos thoracis , comparentur.Nam punctorium dolorem nulla aha pars,aut affeCtus, quam pleuritis in thorace com mittit. Igitur ab effectibus hoc modo pleuritidis nota; fumuntur, augent conicCturam ligna, qux fumuntura caulis ,8c limilitudinc. Nam fi prxcefferuntilla quas folentplcuritides parere,autiuuant ® vel laedunt laborantes,qux folent prodelfe,aut obeffe huiufmodi malo,fi praeterea nouimus alios, qui co tempore morbis fuerunt correpti,pleuritide laboralfe,idem erit de eo fentiendum,cuius affedtus no tas quaerimus. Porro exquifitam pleuritidem, in qua fcilicct membrana interior primario laborat, offendunt notae, quae partem illam affeftam potiffimum fequuntur; maior inquam dolor magis ex- tenfus ad vtramque partem , lateque fiifus, pundtorius magis,maior tenfio, interior illius fenfus,fe bris vehementior,duriores pulfus,crebriores,& minores; fic rcfpiratio crebrior, difficilior, minorque cuadit; tuffis quoque magis irritat,& aliquid plus expuitur,faciliora; eft deaibitus in latus affedtum, difficilior vero in aliud.Quod fi fuprema membranae pars laborat, Litus doloris maxime id offendit, Sc iuuantes caufie.Magis cnim(inquit Hippocrates) hi quam alij iuuantur vena: fe&ione. Quod fi mufculi inflammationem patiuntur,vel cum illis etiam exterior membrana, tadhi, & nonnunquam vifu deprehenditur inflammatio fine tufli,aut cum exigua afficitur aeger, vrgctquc dolor,& tcnliuus, & pulfatonus,qui fi fpirando magis fentitur,internos mufculos,fi vero expirando, externos grauius laborare oftcnait.Refpiratio minus laeditur, pulfus haudquaquam durus, minor febris, in latus affc— dium decubitus difficilis,ac manus tota moucri fxpc impeditur. Malignam vero pleuritidem offen dunt doloris carentia,aut maior vehementia,quam tcftetur febris,minor fcilicct aut in internis parti bus latens; fitis maior,aut minor quam pro febris natura. Aliquando delirium, fyncope,linguae aridi tas abfque fiti,pulfus inordinati,intercepti; multum fputum quod hominem non alleuiat, vel paucu, illudque velxruginofum,vclliuidum,vel nigrum, aut impermixtum , aut cum difficultate excretum. Quinetiam vrinx fupprcflx,aut qua: emittuntur nigrx,tiuidx,aquofx.Item color in corpore,vel par te affedta ad Uuiditatem, vel nigritiem vergens; ac reliqua: qualitates, an malignam difpofitioncm fequuntur,hxc inquam vt peffimam febrem, & malignam, fic inflammationem, a qua illa nafeitur, oftendunt.Praetcrca nullis remedijs iuuantur, aut certe pauciflimis ,qui maligna pleuritide laborant. Adhxc corporis habitus qui malignos humores gignit; necnon caulis qux morbum intulerunt ma- •J2, bgnae,idem teftantur,quemadmodum & illud indicium,quod a fimilitudine fumitur.N am fi malign^ plcuriudes graffcntur,non immerito putabimus 8c illam, de qua agimus ciufdcm generis effe; Con traria vero indicia benignam oftendcnt.At magnam pleuritidem monftrant flgna, que ipfam pleuri- ttdem offendunt,auflri.Magnus enim dolor,quique fe ad omnes membrana: partes, aut faltcm a me dio ad iugulum,vcl feptem tranfucrfiim extenditur. Pulfus vehementer durus, frequens, ccrcbcrrima, diffkililq;admodum refpiratio,vchemens febris,& qua: cam.fequuntur accidentia,fputum prxterea rubram,& multum,necnon cauf^,qux illam pepererunt magnx,multufque humor in corpore redun- - dans,idem tcftatur.Eft quoque illa magna,qux non nili a magnis remedijs iuuatur,a contrarijs au tem facile lxditur.Parua autem eft,quae contrarias habet notas.Iam vero materiam pleuritidis offen dunt propria Angulis humoribus indicia. Igitur a fanguine eam fieri offendent dolor vehemens, fe bris limplicior,vehemens tamen,& qux nullas acceffiones :habcat.Item fputum rubrum , ruhrxque vrinx ,cita maturatio,& expurgatio; ruber in corpore color,verne tumidx.Prxtcrca habitus corporis, £ viftufquc praecedens,qui fanguinem plurimum procreandi vim habuit.Qua ratione & aetas,& anni tempus idem monftrant.Necnon iuuantes,lcdentefque cau{f,& fimilitudines idem docebunt. Bibo fam vero pleuritidem declarant dolor admodum pungens, fed non perinde diftendens, pulfus duri, crebri,febrisuehemens admodum, tertiang modo infeftans,creberrima rcfpiratio , fputum & vrinae flaug,nonnunquam etiam delirium. Ad hec habitus corporis;xtas,viCtus precedens biliofus,iuuates, lcdentefque caufc,& fimilitudines idem oftendcnt.At pituitofam fequitur remiflior, & humidior fe- bris,quae quotidie exacuitur,dolor non admodum pungens,fed potius cum quadam grauitate homi nem vrgens pulfus molliores,tardiorefque.Sputum fpumofum, vi (eidum,candidum,& quod non ad modum tarde procedit, & nonnunquam fopor, & reliqua huiufmodi fymptomata, qux indicia funt pituitx redundantis. Ad hxc caufx, qux pituitam gignunt,iuuant,aut lxdunt, & fimilitudines prx- bebunt fua indicia.Iam melancholicum teftantur febris remifla, fed maligna,acci dentiaque maligna, & magna in pulfu,fomno, v»giha>& reliquis corporis, animique actionibus. Exputmt & hi parum, & diflfi-