Volltext Seite (XML)
8o Ioannis Argenterij Lib. II. morborum cauff vcnmnt.Fatctur quoq; Auerrocs ftnfttioncs aliquas cxcrccri in cerebro,quod quid A aliudefh qua fieri.Itaq; quum hic qua: ramus non quid a corde,aut cerebro proucniat, fed quid in ii» lis fiat,non poffunt hai partes die,in quibus fiant vigilia, & fomnus,fiuc calor,fiue facultas lenii fica Iit,qua: illa faciatienim pafsiones cius ftint,quod illas recipit,vt ipfo quoq; Ariftotelcs teftatur, nem pe motum cfie in re,qux mouetur,patitur,rccipitq;, non aute iri eo,quod mouet,agit,mittitq; in aliud liram yim.Nec mirumprofe&d,quandoquidem pafsiones ftintfubie<5ri,dicunmrq; in eo cffe,& fieri, non autem agentis:& ob id negat Arift.in Topicis Ibmnum efic vinculum fonfuum, quod in lenii- bus non fit.Errarunt igitur illi(mco quidem iiidicio) quod quxrentcs locum vbi fomnus, & vigilia fiant,partem docuerunt,a qua mittitur,quod fomni cft caufiunam vtrumque eft totius animalis affe ctio,non cordis aut cerebri,non caloris,'nec facultatis alicuius::fi quidem animal ipfum, non vaa dii taxat illius pars, vigilare, & dormire dicitunquoniam vniuerfiim animal per fomnurn non fentit,per vigiliam autem fontit:tanquam in toto animali fomnus.fit,& vigilia,fintq; illius hae pafsiones Quo modo enim alioqui diceretur ipfom vigilare,& dormire, fi in cerebro,aut corde duntaxat fomnus, & 9 vigilia forentiquomodo diceretur fonfus fieri in alima!i,aut non fieri,& in internis,externisqj parti bus exerceri,fi totus eft in fomno,& vigilia in vna tantum illius.Nam & ipfe Ariftotelcs fomnurn,& vigiliam non anima;,aut corporis propriam,fod communem, totiusqj animalis affeftionem effe pro- nunciat,vt mirum fit illum poftea harc conftitucrc palsiones primi fonforij.nec credere quidem opor tet:ad hoc illa primo, & prxeipue pertinere: animali vero fccundario conuenire:nam fi eo authore hxc non funt pafsiones fenfus,eo quod in fonfo non fint,non erunt etiam illius partis palsiones,vbi huiufmodi relidet tacuItas.Si enim cerebrum,aut cor conlidcrentur vt partes,nulla facultate fenlitiua prarditse,ad illas non pertinebunt fomnus & vigilia:fi vero ponantur effe fonflis fontes,huius ratione continget illis, vt locus fint fomni & vigiliauid quod nequit alia ratione contingere ,-riifl quod hxc fint affedriones fonfus,vtpote cuius ratione fiat,vt ha; partes fodes fint, & loci huiufinodi atieiftionu. At vt diximus Arift.ncgat fomnurn,& vigiliam fonfus pafsiones effg. Addo quod mtelligi nequeat, q quo modo focundario animali ha; conueniant:mirum enim eft fi dicamus animal dormire,aut vigila re,eo quod primo cerebrum,vel cor vigilent,aut dormiant:quis enim cft vt diximus tam ineptus,qui dicat has partes vigilare,aut dormire? Ex quibus iam patere puto fomnurn, & vigiliam nec commu nis fonflis nec caloris pafsiones effe,etfi ab illis vtrumque fiat:fod ipfius animalis:& propterea non in corde fieri,aut in cerebro,fod in vniuerfo animali. Atq; haec Ariftotelis & Galeni opinionem, qua; nititur eodem principio, quod cft fomnurn effe communis fonfos,& loci vbi hic eft , & vnde oritur, pafsioncm refellunt,verum Galenus aliud etiam principium in haere foqui videtur, dum ex remedij* probare nititur,in ccrcbro fomnurn fieri:nam in ea parte afforat oportet fomnurn fieririn qua impedi menta naftuntur , qua; prohibent ferri ad (enfbria, quod vigiliam facit. Quod quidem fundamen tum pariter falftm oftenditiu*, abfordu enim eft in eo loco ponere fonfirum quietem, & cellationem fieri,vbi agentis vis fiftitunquandoquidcm vt antea diximus, infonfibilitates funt partim,qu* no fon tiunt,vt adtiones, & pafsiones partiiun, qua; agunt & patiuntur. Quod fi Galeni rationem admit- n farnus nempe fomnurn fieri in ea parte,cui quum adhibentur remedia excitatur animal,contingit pro ' fedo,non fomper in cerebro, fod aliquando in corde,aliquando in venis, imo jn ipfo ventriculo illa fieri. Nam quando ob ardentem calorem cordis in febribus vigilia naftitur,fomnurn certe conciliant potentifsimc remedia refrigerantia, qua; cordi adhibentur. In affedibus vero frigidis cordis,qualia fiint venena, quae illius calorem extinguunt, multo magis proderunt,ad foporem tollendum, refh- tucndofque forjfus,qux cordi adhibentur calefacientia,quam qua; cerebro applicantur.Quando yefd ob inediam fonfus definunt agere, oriturq; fomnus, cibus vigiliam pariet,non fi quid aliud ccrcbro admoneatur,quoniam confiimpta cft calidi innati ftibftantia,qu;e regeneratione,& reparatione egett fi aptum fieri debet fonforijs,& reliquis partibus inftrumentum,quod fi uniucrf^ venx,& arteria?,q"? in corporis funt habitu,refrigerata: font,ac caloris motu ccffantc,fenfus paritepociari coguntur,pro- 1 derunt auxilia,qua; vniuerfo corpori calorem adijciunt.Vbi autem ex labore naftitur fomnus, finita tentabis eum difoutcre prxfidijs, qua; alicui parti adhibeantur : quippe cum eo cafii quiete opus fir E perquam calor fparfus, & diffohitusin partibus internis, colligitur, reficitur, augeturquecx materia, qua; illis in locis reperiri folet.-tunc autem profimt quae acimouentur capiti, in fbporofis afFe&ibus* quando in cerebro cft obftru&io, vel comprefsio ventriculorum cerebri, vel frigus, quod denfat, aftringitque aut aliquid aliud quod prohibet natiuum calidum ferri ad fonforia. Jix quo qui dem pa tet,quantum aberrent,qui in in omni fopore & vigilandi,ncc non dormiendi impotentia fiiccurrcre nitunturremedijs capiti admotis, quandoquidem (vt diximus) ob caloris prgftntiam, & abfontiarn fomnus & vigilia fiunt,non vna autem eft ratio,non vnus locus,qui caufii fit motus, prxfontix,& ab- fontie Imius caloris,Atque hxc quidem fufficiant de loco in quo fit fomnus., & uigilia,quantum no* affequi poffumus. r f I K. 1 £•