Volltext Seite (XML)
74 loannis Argenterij Lib. IT, ri,c[ucm poftea fpargi ad alia membra,referunt:tanquam id oculis viderint,aut alia fcnfu perceperint. ^ Ego certe libenter permitto, vt quilibet dicat quod fentit: verum probare nequeo eas tractationes, quae nullas adhibent probationes: led vel authorum tcftimonijs,aut verborum inani volubilitate ni tuntur. Sed iam fubijcio meam de numero horum Ipirituum opinionem,quam reieili jequifsirao fi- na: animo feram, fi quis candido animo veritatis caula,non ealumnijs(vt quidam male allecti hami* nes facere tentarunt) fed melioribus rationibus rem aggredietur, Vnum effe ponendum & non pluret fpiritus. Cap. IX. Acten V * docuimus non polle plurcs efle fpiritus lpceie,&: natura diucrlbsiex quo fequitur,aut nullu effe,aut fi eft(vt antea probauimus)vnum effe huiufmodi Ipiritum, quem aliunde emanare in vniuerlum corpus agnolcimus: licet tamen alijs proprijs ar gumentis idem offendere: fi enim innatum calidum idem cft cum fpiritu, fpirituofuq; B fubftantia(vt antea ex Galeni opinione dcmonftraui)ncceffe profefto cft, vnum efle influetem fpiritum, quoniam huiufmodi calidum vnum efhncc cft aliquis qui dicat influens calidum aiatiuum triplex efle,naturale inquam,vitale,& animale. Pratcrca fi vnus eft fanguis, vna humorum mafla,quje ad generationem,& nutritionem vniuerli corporis fufficercagnofcitur, vnus quoque erit fpiritus:vtpote qui ex fanguinc ,& humore pereuaporationem fiat. Addo quod necefle cft influen tem fpiritum ciufdem natura efle cum eo, qui ex primis principi js lingulis membris eft inii tus : nam alioqui quomodo inlitus ab influente augeri,confcruari,& ad aCtiones excitari poflct.At ille cx cade materia,ex eilHem elementis qualitatibusq; originem habet, vnus ergo cft qui influit, vnius natura; & virtutis,vt qui alterius gratia Iit comparatus.Docent idem aCtiones,& conftitutio noftri corporis, qua: non admittunt pugnantes inter le ob vicinitatem & mutuam confufioncm hos fpiritus: recipiut autem vnum,& eo funt contenta. Nam unumcahdum, vnusq; fpiritus fuo motu nunc adeft externis partibus,nuc internis,nunc requaliter vim fua in omines fpargit:vt docent vigilia, fbmniis,& exercita C tio.Adha:c fi ex acre gignitur,fouctur,& nutritur,(vt Galeno placet)tum vitalis,tum animalis Ipiri- *us,nonne ex hoc conflat vnica efle huius fpiritus forma, & naturam?quippc cu vnus fit aereiufilcm natura & forma:,ex quo non poflunt plura diuerfi generis refici,nutririq;.Eft(vt diximus)una mate ria,vnumq; nutrimentum omniu partium corporis,quod cx humoribus contentis in uafis,ac inter fe confiifis rcfultat.-qui fane humores non capiunt diucrfa nomina,aut certe diucrfas fon-nas,cx locis di uerfis quo tendunt vel trahuntur:fed vna cft: natura, qu£ in fingulis partibus cum praftat vfiim, que prabere eft apta,& humores qui nunc fiint in corde paulo poft forte ad cerebru afeendent, & ab eo rurfus ad interna vifcera redibuntiita cogentibus a<5fionibus,& piaf&ionibus lingulam parti ia, q fuain materiam,fuaq; inftmmcntaaduocant,cu illis opus habent: fic profefto cogit ratio, vt ide de fpiritu concludamus,vnu effe fpiritu,qui fingulis facultatibus,aditionibus,& parribus : feruiat,nuc afcendat j nunc defendat,& deniq; in omnia loca properet,vbi illius opera eft opusmon q> aflererc velim,nulia prorfus vnquam fieri in fpiritu diucrfitatcm,& mutationem, qnquidem nunc crafsior,nunc tenuior, 9 aut frigidior,uel calidior,purior,aut impurior, aut alio modo,pro.materia: a qua attollitur, &; agentis ratione,ficut & humor,fanguisqueiplc cuadit. Venam quemadmodum ese qualitates humorum {pe dem^ naturam nequaquam mutantrfiquidem fanguis eft, Redicitur, qui craflus,tenuis, & calidioi) frigidior,purior, & impurior exiftit,ncc dicimus hunc diuerfos vfus. habere,ab alio,nili quod yelwe Iius,vel deterius corpori accommodatur: ita profe&d dc fpiritu fentiedum eft:nam calidior, crafiio 1 » turbulentior forte eft qui in corde continetur, co qui in arterijs: & hic calidior eo, qui in cerebro, & frigidis pajrtibus iam eft fparfus. Aliam habeat temperiem, & fecundas, qualitates fpiritus, qui in cor pore biliofb gignitur, ab eo qui in pituitofis efficitur: non tamen proptcrca ex hac mutatione cogi mur ponere plurcs quam vnum fpiritum, vnamq; illius formam, & naturam, qua: vniuerlos vfus in toto corpore praftat. Nec putare quidem oportet diuerfam hanc fpirituum naturam neceflariam ef fe q> diuerfi fint fontes,diuerfe facultates,qua: fuum ae proprium Ipiritum requirantmam ut illa ali- . quid peculiare certd volunt, quod ex propria forma & temperie partium, aut aliunde capiunt ( neque 5 #nim uolo nunc dc hac re difputare)ita nihil obftat,imo necelfarium cft, cqmmune omnibus elfc in- flrumentum,quo inter fo coniungantur.fuasqj uires exerceant,ut eas vniuerfo corpori communicet. Qmad fi arbitramur abfurdum efle,unum Ipiritum feruire polfe uniucrfis facultatibus, cur idem non fiet in calido innato?Conftituamus ergo vnicuiq) principio proprium calidum innatum,& unum na turale,aliud uitalc,aliud animale nuncupemus, nec putertius unum fuffiecrc, quod a corde duntaxat emanare omnes agnofeimus, & recepimus. Quod fi quis rationibus noflris non fetis pcrfuafus, au- thoritatem magni alicuius viri in hac re defiderat,inucniet profedo Ariftotelem ciufdem fuifle opi nionis. Etenim libro quinto de generatione animalium, capite vltimo feribit ille,fic fc habere fpiritu jn rebus a natura inftitutis, ut malleum in arte fabrili, vnum felicct elfc inftfumcntu, quod ad plu rcs atftionts cft utile,Qumcriam in fine libri dc communi animaliu moui,habet animft 1 * 1 omnia na- tiuum