Volltext Seite (XML)
8 Ioannis Argentcrij Lib. I. dimus,fi non fit {onus,quoniam dcfunt obie&a vifus, & auditus.oculus nequit videre qua: tangit,aut A quae maxime diftant, quia intcrualla male funt comparata. Hxc fi vera funt, vt agnofcuntur cffe,& alibi a nobis funt demonftrata, idcft fi fenfationes fiunt, vbi vniuerfae hx caufie adfunt,(equitur tura fbmnum fieri oportere!, quando vel omnes,vel quaedam ex illis dcfunt. At fenforia ipfa per fomnum loporofosq; affedus nihil patiuntur:qualis enim quaefo affcCtio eft in oculis,auribus,naribus,lingua, vel alia dcniq; corporis parte,fenfu aliquo praedita, qua: dormiente animali, fomni caufa dicipofsit? An intemperies,/cl obftruCtio.vel alterius generis morbus, vel morbofa caufa?qux vt vniuerla fen- foria,fimul afficere nequeunt, ita cito accedere, & abire non funtapta:quo modo videmus, prompte animal excitari,& rurfiis dormire.-quod indicio eft,nihil eiufmodi conftitiffe in ipfis fenforijs,, quod cau fi cftet,quo minus illa fentirent. Nec illud quidem exiftimarc oportet,fbmnum fieri, quod nerui fint impediti, adeo vt’ nequeant recipere fcnfificam facultatem, a fuo fonte cmanantem.Nam vt in hoc etiam cafu neceflc cfiet vniuerlos ncruos affici,nimirum cum fomnus fit omnium fenfuum vincu lumrfic profedo, & motum pariter impediri oportcrct.-quippe cum vtramq; facultatem fentiendi in- ® quam,Se mouendi,recipiant in fc nerui,camq; in alia membra fpargant. Adde quod nullus etiam mof bus, nullaq; pafsio apta eft in neruis fieri, quas celeritate contendere valeat,cum generatione fomni 1 , & vigilia:. Ac multo quidem minus arbitrandum eft fomnum fieri,quod ipfi facultas laboret ,!aut im pedita fit in alio negocio obeundomam valente prorfus animali,vt nulla fiufpitio fit,de alicuius ladio- ne , fomnus obrepit,ac quum nihil prorfus agimus,tunc maxime ad fbmnum inuitamur.Docent &id fbporofi affcd:us,qui illrrfo fonte ipfius fcnfus,fepe fiunt:vcluti contingit nonnunquam in initio ac- eefsionis febrium,fi cerebrum fenfuum fontem conftituamusJn hoc enim cafu cerebrum nihil pccu* liare patitunaut per capitis vulnera , vbi cor nequaquam afficitunfi illud cx Ariftotclis opinione eo rum eft origoraut fi aliquando ex hac ratione,vel quod cauitates neceffaria: ad fenfum fint impedit?) fit fomnusmon tamen primo, & per fc,has caufa? illius funt, fed quod aliud faciant.Hanc autem n° s caufam quaerimus primum,qua: communis,Se immediata eft. Nec exiftimarc quidem oportet, foft' num fieri quod delint obiedta,quibus fenfus commoueantur.Nam fiepe cogimur dormire, vbi ca aures exercet, & varij colores oculos afficiunt. Quamobrem in ipfum commune inftrumcntuiri quo facultas vtitur,ad vniucrfas animi corporisq; funftiones obeundas,nempe calidum innatum»^ tam huius rei caufam rcijcere oportet: quod puto me difficile offendere poffc his, qui ignorant,^ innatum fit calidum , qualisq; illius natura, & vis: propterca nonnulla de hac re fabijciamrcus folum huic tradationi erunt neceffaria, fed etiam (vt arbitror) vniuerfis philofophis, Se Mcdid^ ftudiofis iucunda,& vtilia. Qnid calidum innatum , & quot modis ex Caleno fummatur. Cap. 1111, V A n T V M referat natiui calidi naturam, vimque omnem tenere, fidis philofophi, & multo magis medici, qui vniuerfis corporis , animique fundl^n ei tribuunt acceptas , doccntque morborum generationem,curationem,pueleru^ nem,atq; etiam ipfius fanitatis tuendx rationem, ob illius pafsioncs,& adiones ^ Quod fi Galeno credimus, non folum qua: diximus,ei concedimus, fed etiam if[C [ a niraaE elfentiam,philofbphica licentia ftatuemus:quo fit,vt idem author,librum de hac re conV 1 .) cum fcripferit,&: lparlim alibi multa,quibus naturam,& vfum calidi innati explicare nititur,qu?. lita fua varietate,fiepius inter fe non confunderet,non erat profedb, quod de hac re feribere rem.V erum cum ille h.-ec pro dignitate nequaquam cxplicauerit: ex rcccntionbus vero qui da collegerint cx multis locis, qua» ille de hac rc memoria: prodidit ,eaq; nullo adhibito iudicio > nl ^ ordine, aut methodo ediderint: alij vero multa in hac rc cxcogitaucrint aliena a noftra natura ^ ftrisq; pnncipijs:nemo ( vt arbitror) fuperfluum hunc noftrumlaborem iudicabit: cx quo quid^ fpero) eliciemus ,& tanquam exprimemus aliquid,quod aut verum erit,aut ad id quam proxi# 16 . cedet: Itaq; vt tra&atio clarior euadat, primum quid innati, & calidi nomine intclligcndurni^p ccamus : Eft autem idem innatum, quod natiuum intelligitur autem innatum,quod a natiuitate misq; principijs eft inditum:huic opponitur acquifititium.Sic enim Galenus dicere folet, iuuem) bere calorem acquifititium, non natiuum, vt pueri: quod fcilicet calor iuuenilis artatis pr°g rc ' ~ acquifitus,no autem talis,qualis eft in ipla generatione. Opponitur etiam natiuu acri,& mordet 1 ' ^ luti quu dicimus natiuum calorem temperatum cfTc:cum vero qui acrior eft, natiuum non effc°Pl ^ nitur & natiuus ei,qui eft prarter natura, tanquam idem fit natiuus, & fecundum naturam,in^ gnificationc dicere folet Galenus,febrem efie calorem natiuum,conuerfum in igneum,& * ccun ^ differenti js fcbr.ait, ab Ariftotcle didum effe,putrefactionem ab aliena caliditate ficri:intelhg cR * autc effe aliena,extraneafn,non natiuam, nec ynicuiq; propriam. Adeo vt idem fit natiuum,le naturam,& proprium:& idem alienum,extraneum, prxter naturam, 8e non proprium. Verum ir.odifignificationes,a prima deriuarc videntur. Quoniam enim qui infitus eft,moderatus, tc ht