Volltext Seite (XML)
T4 ' loanncsArgentenj Lib. L ijifluentstn Sc innatam fubftantiatn , fimul 'iunftam {equitur, At quum inter calida cor- % pora influentia ipiritus plus momenti habere videatuiyid omnium partium infitum calorem excitan dum:quandoqnidcm etiam ipfe fimgitis,cal»rcm ab eo fufeipere creditur, non mirum fi aliquando folus Ipiritus,nafiuum calidum a Galeno efle dicitur. Qtttftiiam praeterea calor ingenitus mitis eft , f mguis autem omnium aliorum humorum particeps,acrior ex bile redditur, ex pituita mitior, plusq; fanguinis gignitur vigente pituita,quam alio humore,merito aliquando dicere folet,calidi natiui fub ftintiam ex (anguine & pituita conflare: quod perinde eft, ac fi diceremus, (anguinem pituitofiun, magis quam biliofiim,aut melancholicum ad lingulas partes nutriendas,reftituendamq; natiuam fub flantiam deperditam,aptiorem efle. Igitur qui ha;c ita diftinguet,facile intelliget, de quo calido nati- tio agat Galenus, cumfanguinem, & it-men, aut {piritum,aut aliquid aliud ex pradidtis, feribit clTe ipalidum innatum. Nam pueros,& alia qute adhuc augentur corpora,plurimum habere calidi innati ■intclliginaus,non quod ftminis, & fanguinis,ex quibus fadx funt partes,multum obtineant,vt Ga lenus fentit contra Lycum ( nihil enim tfx illis amplius eft, conformato corpore) ledqupd in illis jj abundet calida, & humida fubftantia irifita-fingulis membris, & derelida ex iplo Idnguine & frni- «e, Habent & illa plurimum calidi innati, id eft Unguinis pituitofi, & benigni ac plurimum (piri- tus, qute a corde,& hepate afsiduo gignuntur,mittunturque per imiuerfum corpus. At hyeinc,& ve- xe ventres dicuntur natura calidifsimi: quia influente calore,& : Ipiritu, fiint pleni, De eodem cali do intelligcndum eft,quum dicinlus cbFelfc fontem natiui calidiy&motu calidi innati fieri fts corporis adioties, Sed iam ad alia accedamus, taiui De fontibus caloris calidique natiui k Cap. FII. vw\vm;.:i ■ 'nolit wuny i fia r ry i '“r i Q Gi ?' i: f E fontibus caloris, calidique liatiul nunc-agendum efle iudico, ut intelligamus, vnJd natura hmc fpargat in iingulas partes^ & medicum petere oporteat, quando illorum V* fus alicui membro eft neceflkrius, quibusque locis potifsimum fit mccurrendum, du calor patitur, labefadantttrque illius vitio adiones partium Corporis: qua in reuari uS etiam efle folet Galenus , Nam aliquando cor: aliquando vero non fimpliciter ipfum <or, led finiftrum eius ve n tri c ul um ,fo n te in natiui calidi ponit. Alibi vero,vt fexto de Morbis vulg 3 * jribus, duos fontes illius conftituit, hepar, & cor. At in libro.de {emine,tertium addit fontem, neri* pe teftesiquandoquidem aliter reddftatio nequit,cur caftrata animalia, frigidiora,pinguiora,debil* 0 jraque reddantur. Nam Ariftotelis! rationem alibi refellitmiS,qUi putat, ideo debiliora illa fieri ari' analia,quod ablatis teftibus remittatur cordis tenfio.Nunc-ad calidi fontes redeundo,conflat illius ]idi,quod vere innatum eft,(anguinis fcilicct,& feminis,iqtiibus confecta; (unt partes corporis, ^ Ium efle fontem; nec illius quidem qui infitus eft lingulis partibus,fons aliquis flatui potefhquodf* ne clarius eft, quam vt doceri debeat, Porro infl uentis calidi natiui,rede cor,& i n eo linifter ve* 10 ?' culus fons ftatuitur,quoniam prsecipua materia huiuirnqdi calidi, eft {piritus,quem in corde mum confici,& ab eo in corpus vniuerfum fpargi, nouimlis. Eodem modo hepar fons alius eff e citur,vbi fimguinem cum (piritu comundum^natilmm calidum nuncupamus: cum credatur fi 11 ? 0 ! 5 in hepate gigni,qui per uenas, vt fpiiitus per arterias,in omnia membra fertur. Quid autem a tep* 1 bus influat in coipus, an Ipiritus quidam citlidi,an vis fola calorifica,nunc docere non inftituo-' 11 ^ an per venas, vel arterias,vel feminalia vafa,an potius line inftrumento aliquo,vcluti Solis radi> ^ tatur quicquid ab eo emanat, compertum efle puto; Itaque veri & primi calidi innati, nec fons, flCfl locus vllus eft, cum amplius non fit ;'alterius vero infiti, ab eo relidi, fingube corporis parteslo 01 * funt, fons vero nullus: Influentis vero fontes (unt cor, hepar, Sc tcftes: cor tamen pracipuus t°nS| quqniam Ipiritus praecipuam vim in calefaciendo habet „ De vi & cjficijs caloris natiui. Cap. VIII. A t I v o calori,& calido haec tribuit Galenus,quod animal ab initio fingat,deinde3& geat,& vfquc ad mortem nutriat, ac nutriendo,tandem perimat, roburque fit omn 1 *** 0 facultatum,& vitalis etiam eflentia,primum ammy inftrumehtum,authorque omnin* 0 adionum,qus: in corpore fiunt, naturalium inquam, vitalium, 6f animalium: q uan . quidem etiam arterias, vi caloris natiui moueri, libro tertio de Morb. vulgat» ferib* 0 Eandem efle naturam noftram, & illam qute regit {olida corpora,imo ipfarn anime fiibftantiaiH, & facultatem efle,dicere folct.Intcr omnia tamen natiui caloris officia,cenfit idem author,illud pinna* lium cflfc, quod nos alat. Hatc & fimilia, de caloris, calidique natiui vi, & officijs reperiuntnr apn Galenum:qtue quomodo intelligcda fint,paucis expedire conabor,ne vni calido tribuamus,quod a aliud forte eft referendum. Igitur vt nullus calor fingere, formare^; anima! poteft, fi quidem hoc o jnatrici facuItati,eodem authorc dandum cft,fic illa profedo, fine calore neqgit formare, pem ccrc( l A