Volltext Seite (XML)
4 fe exferat fcribendi dicendique licentia. Cujus immoderatae licenticer vox longe lareque percrebuit & omnes non modo litteratorum ho minum coetus, fed ipfas etiam opificum tabernas & officinas pene travit. Neque id mirum videri debet, cum ipfius Neologiae ma-ma vis fit ad alliciendos omnis generis homines novarum rerum cupi dos. In quibus etfi fint plurimi, qui v. c. de phiioibphiae forma parum aut omnino nihil intelligunt,- ipfum tamen impugnandi ftu- dium vel multitudini arridet, quod novum videtur, & aliquam con ciliare acuti ingenii fpecietn. In ceteris humanis artibus & difci- plinis fimiliter juvat exagitare, quicquid aut ufu receptum eft, aut majorum fide atque audoritate probatum & fancitum. Cum vero Theologia? res agitur, & doctrinae chriftianae forma in difcrimen vocatur, tunc quidem nemo fere tam imbecillus eft ex iis, qui cul tiores videri volunt, quin hujus rei iudicium ad fe pertinere putet, adeoque cupide excipiat, celebret, jadet, quae vel legendo vel au diendo acceperit de doctrinae priscae vanitate & fuperftitione, de multorum hujus aetatis conatibus, religionem chriftianam ab opini onum figmentis repurgandi & humanae rationi apte convenienter- que defcribendi, de abolendis libris fymbolicis, de ejiciendis ac profcribendis majorum regulis & libris, &quae reliqua funt hujus generis molimina & confilia. Magiftrorum in fcholis utique eft, ingenia formare ad feculi cujusque indolem & ufum,nec committere,ut, qui ipforum dodri- na ufi funt iuvenes, fuiflent illi quidem rebus agendis apti & idonei, fi forte vixifient ante hos centum annos, iidem uero nunc, quoni am ipforum aetas in haec incidit tempora, ita inepti reperiantur, ut, fi relidis fcholarum fubfelliis, accedant ad hujus, qui nunc obtinet, vitx ulum, fubito quafi de coelo videantur delapfi. Sed eorundem etiam praeceptorum eft, difcioulis tradere, quid per fe & femper xedum fit, nulla temporis habita ratione,quid utile, quid honeftum quae fit natura veri, quae certi indoles, quae vis & qui fons illius inveftigandi. Cujus dodrinae etfi aliis temporibus alia folet efle facies & forma, aliqua tamen fit nccefie eft, illiusque nonpoteft non efie certa quaedam ratio ab aeternis & indubitatis principiis profecta, qua perfpeda, caufae rerum cognofcuntur atque exitus. At, qui omnes omnino vituperantdifciplinarum formas,qui dogma ticis rerum divinarum humanarumque magiftris bellum indixille videntur, quid tandem aliud agunt, quam ut vana omnia & incerta efle