Volltext Seite (XML)
bily siQ tez niekorzystnie na prywatnym zyciu Beethovena, powstaly bezposrednio po sobie dwa wielkie pokrewne dziela — VII i VIII Sym- fonia. Pierwsze wykonanie VII Symfonii odbylo si^ 8.XII.1813 w sali Wiedenskiego Uniwersyte- tu. Pod uzywanym wöwczas tytulem „akademia” urzqdzil Beethoven koncert, ktöry obejmowal jako glöwne punkty programu dwa jego dziela orkiestralne: ,,Bitw^ p 0 d Vittoriq” op. 91 i VII Symfoni^. Beethoven dyrygowal sam, chociaz slyszal juz bardzo zle. Entuzjazm publicznosci byl wielki, ale... wywolalo go wykonanie owej „batalistycznej symfonii, ktöra osiqgn^la u wspölczesnych najwi^ksze powodzenie ze wszy- stkich dziel orkiestrowych Beethovena. Jak mylne i niesluszne sq nieraz pochwaly i krytyki! „Bitwa pod Vittori^” stanowi dzis jedynie kom- pozytorskq osobliwosc w twörczosci Beethovena, gdy VII Symfonia zachowala swq wielkosc i swiezosc. Od dawna juz starano siq „wyjasnic” ideowq tresc VII Symfonii, powi^zac j^ z jakims pro gramem. Wagner nazwal jq „apoteozq tanca”. inni „dytyrambicznym pochodem Dionizosa”, in- ni jeszcze möwili o mqdrosci Zaratustry, ktöry na szczytach swej doskonalosci opuszcza swe szalasy, aby oddac si§ ziemi i jej uciechom ... ,,W rzeczywistosci zaröwno ta, jak i VIII Sym fonia przedstawiajEj raczej odwröt od progra- mowej idei poetyckiej. Niemniej w VII Symfonii drgaj^ rzeczywiscie jakies echa ze swiata an- tycznego, a rytm stanowi podstawc; i material formotwörczy calosci. Symfonia ta przepojona jest radosci^ i sil^; charakterystyczna to cecha geniuszu Beethovena, ze nawet w okresach naj- wi^kszych niepowodzen osobistych, gdy wzma- gaj^ca siQ gluchota odciEjgala go od swiata, ska- zujqc na okrutn^ samotnosc, z pracowni jego wychodzily dziela pelne radosci i zycia. VII Symfonia rozpoczyna dluzszy wst^p o ma- rzycielskim nastroju, stanowi^cy sam dla siebie pi^kny utwör muzyczny. Nagle rozprasza si^ li- ryczna atmosfera: krötkie, rytmiczne przejscie wprowadza od razu glöwny temat I cz^sci (Vi vace). Oparta jest ona prawie w calosci na pul- sujqcym, daktylistycznym rytmie, co nadaje jej wyj^tkowo acrhitektoniczn^ jednolitosc i stwa- rza, w pol^czeniu z wartk^ melodiq, naglymi modulacjami i kontrastami dynamicznymi, atmoaier^ nieskr^powanej radosci i pogody. Czqsc II (Allegretto), temat z wariacjami, to niewqtpliwie jeden z najpi^kniejszych fragmen- töw calej symfonicznej literatury. Skoncentro- wana powaga i sila tego utworu wywiera pot$z- ne wrazenie. I tu glöwny rol? odgrywa rytm, lecz jakze inny — powolny, marszowy, przywo-