Volltext Seite (XML)
DeGonfultandi Ratione. 8 $ g^. praestitibus ,'aut futuris rebus, Ac in vnoquoque pro rerum difcriminc, quarum cognitio quaeri- de certis rebus pertradfcandum. Alia enite fialutem y aut mortem prariagiunt; alia morbi lon gitudinem, aut breuitatem : alia ‘rehith caufas; aliaeffedtus oftendunt. Commune tamen lingu lis eft, quod ex lignisfuis vniucrfd confidcratio inftituatur',- & quibus naturam eius,dc quo agimus & denique quod quaerimus, intelligcmus • Eft illud quoque commune, quod omnis cognitio vel de rc praeterita, priefenti, vel futura proponatur. Quin'&illud a nobis alibi pftcnfum eft uniuer- fa figrta a quatuor fontibus duci], nempe a rei clfentia , caufi s, cfife&ibus, & proportione, fine cum alijs fimilitudine. Nec eft quod peculiarem lioc loco tractationem quifpiam a nobis requirat,quan~ do horum explicatio integrum opus poftularct, quod de lignis quatuor libris diftinftum iamdu- dum cdidimtis r tamen rudibrUrtt gratia obiter oftendetrius exemplo quod ars ipfa in hac rc lingu lis promittit. Quaerat ergo aliquis a medicis,an is,qui morbo aliquo laborat, moriturus fit,vel cua-~ liirus. Dicet de-hac re in confultatione medicus,ita vt omnes lignorum fontes conlulat, & interiro’ B a Certo principio aiifpicetur,quod huiufmodi efte pbteft. Quoniam de falute,aut morte nobis prx- fagiendd eftiideobfeuiter de hac rc dicatn.Et quia morbus illbs lalutares fore credimus,quos vel na tura vel ars, expugriarbpbffunt, lethales'verb illos prietlidemus,qui natura:, artifq; vires exupcrant,er fignis, colligo hofriiikm hunc moriturum. liilprimis quddmorbi genus fit febris, atque ea qui dem putrida-,• vehemens, continua- maligna, conipbfita , inordinata, m^qualis, quaeque omnia, tempora habeat lortgajgtdiiia, &’ apta, hataque fit ob certam quandam proprietatem perimere. Et fi quae alxse a forma morbi , geribfeydlft<lr6ntij$, partibus, & proprietatibus ttotx (umi polfunt, inr medium adforend^. Poftea vero fdritefh alium excutiet, qui caufas continet. Erit enimlcthalis fr morbus ls,qui vitae fontem,vniuerfxirrique corpus occupauerit, penitus infiderit: fi ex bile jerugi- nofirm corpbfeinfirmo, cacochymo ; ,-& ; adftri(fto conftiterit: Si ualidx caulx illam pepererunt,fiib- fimt vero infirmae vires, qux rt‘lU<S ! M :: cftbent: Si nulla ab initio adhibitu fuerint remedia, aut illa irilfcij autli commoda, non taftidn profuerunt; aut fi non iuuant nifi maxima; autfi illa defunt,qux C foia pvodelfe poflimt i Si alia: adfuftt caufae,que augent, fotjcntque morbum,vt aer ambiens, locus, animi perturbationes, & alia huiufmodi', quibus aliquando refiftcre nequeunt egrotantes, nec me dici luccurrere valent . Ac (vt femel dicam ex generibus caularum ligna petenda’, quae idem pariter' monftrant. Quaerendi poficafttnt ihditia.quae ex afte ritibus petuntur rex aftionibus inquam, ex crementis, qualitatibus-corporis , aiitalijs-operibus, qua: meo peraguntur. Nam lethale eft in fe bribus , li pUlfus deficiunt,'•aut intei-cipiubtur,celerrimi,creberiquc euadunt: fi continuum adeft de lirium, aut accedunt conuulliones; veManguidiffime monentur membra (aut pise ter voluntatem ad pedes labitur qui labordt’ fi non appetit-, aut fitim nori lentit; quum lingua eft afipera, aut nigra; 8t excrementa penitus reti rtdntur ,'aut prxter voluntatem emittuntur, aut excernitur quod corpori eft familiare; vel plurimum in qualikftibus funt mutata (necnon quum frigent perpetuo extrema,inter na vero vruneuf-sCUtiS IntelcitjUlt nigris liuidilque puftulis a (pergitur,vel prseter modum (qiiallida, duraque redditui: .‘Hxc d-nim , Sc limili.i mortem pratflagium cx febre . Poftremo Iperitandum eft, I' quid ali js cuenerit, qui forte eodem 'tempore morbo eodem laborarunt. Nam fi omnes , aut pluri mi perierunt, con (blatientibus alijs notis, mortem prae llvgiemus venturam. Acexhocynoexcm- ploinftmipotefitmdiprteedicu^adaliocognofcenda. : a' i: 3JT.« fffl. -».11.'wj V»up . ©» absu . ; n .': - :ilon> ;:<!.• ri .p . • ty; . <•-. Dequ>bus<hjp.rendm fit, quum deattidne aliquaconfidtwti. Cap. r. ■ <'.ia : -1 : J1 ■ ■ ■' . :r. if t .5ni.or :r;m 9i tfdi .> h >• . E Vb¥ qux fint Medici officia alibi diligenter oftendimuS; &dd etiam paulo ante M^.4. 'bbi!ef :f fememorauimus.Veru q-ibniamulfjin lingulisofficqs'coia pcrtraftadi-fiunt A ’ ^ade fup.erfluo labore repbtere;bperxprxtiuclie dlicorein-viiopatcfacd % reyk : iingula diligenter pertradlare, cxqubqiixad alia officiapcrtinet, nullo negotia ^*^’*^* ?i fntel!igcntur; a nribilquepbftca quadani ueluti affinitate trahentunEt quia xgrotatiii' herteficio pdtiffimli medicoru cbnluia qusruntur; in his placet expedeic de quibus lit dfeedi. ; Narit non lolu en,qtix a'4 ; relitqua officia pertinent,hoc inteHefto,facile poftea r patebut; fed etla frbquetius' in vfum venihnt de aegris cofultitioneij Habentq; hx-tfiaidre, qua alise; difficultatefadeo vfpIenibrS *«? expoftulent,iqua cognolcamus quid coaeniat; qiiidq;alienu fit,docea%ffctfi ; que inlietcrtttb dlro- re funt recepta,patefaciat.Inualuit etenim'apud oes tere medicos haec eofiietudo, vt quu de £gforu fr lute deliberandu eft,imprimis de aegri naturali teperametoicorporifq; ftru&ura, deinde de morbi na tura,caulis,figriis,i& poftremo de curandi ratione'di<!ant:idque eo (vtputo) perfuali de tempcramc- to primum agendumelfe cenlent,quod nomo intelligere polfit, qu^ obliqua funt, & naturae contra ria, nifi prius eo intcllcfto quod eft redtum, bc fecundum naturam. In qua rc plurimum aberrare mi hi videntur. Primum quod fiepius de temperamento temere agant. QUum enim nonnulli fint mor bi , quicoftante naturali temperie alii ratione affligunt, quales lunt ,’qui ftru&uram difflinilarium partium, conformationis, magnitudinis, numeri cotnpofitionilque vitio lrlbcfadhnt, quid opus eft ■" »'*•'- -■ Ioan. Argent. Dc Confultandi Hat, F a (quafo)