Volltext Seite (XML)
* • De Somno & Vigilia. ■ l -7^ A tua quadam vicinitate affociaffct, fi tot fpiritus ad corporis,&animi opera funt neceffarij: prseftaret enim loca in quibus continentur difiun&a effe,ne facile mifceri, contaminariq; pollet propria, qua: in illis eft materia. Repugnant igitur a£tioncs,& illis accomodata corporis inftrumcnta tot iftisfpjari tibus.Quod li vitalem,8c animale ponimus fpiritum,q> fcilicet actiones animales,& vitales fuiun pe culiarem lpiritum uelint,quur & naturalem aperte & nccefforio no addit Galenus?aut dicat ille-, quur in quibufdam functionibus neceffarius iit proprius fpiritus,in alijs vero nequaquam > At fi forte di cat fufficcre uitalem tum uitalibus, tum naturalibus aCtionibus, quur idem etiam non fnfficiet ani- malibus?Vt enim cor inter cerebrum, &. hepar politum eft, & vitales aCtione? tactum vincuntur di gnitate,ac perfectione ab animalibus,quantu illg naturales fupcrant,fic profeCto ratio docet,vitalem lpiritum no minus- aptum effe animalibus,quam naturalibus operationibus.Meminit tc genitalis fpi ritus aliquado Galenus,qui li ponitur,incertior adhuc illorum numerus cftmcc enim fub naturali co- prchendi poteft,nam de alijs duobus dubium non eft,nimiru cum certam elaboratione poftulct mate B ria,qux ad generationem futura eft apta:adeo ut fufficcre non pofsit fpiritus ille naturalis, qui fi cft, in hepate neccffe eft vt fiativt enim fanguis in hepate genitus cu feme fit in tcftibus formam mutat, fic profeCf o fi aliquis mittitur ab hepate fpiritus ad tcftes,oportet illu aliam formam illic capere,vt ge nitaliseuadataltaq; hs rationes concludunt,non minus ticceffarios effe quatuor, quam tres-, aut duos lpiritusmam fi lingulis partibus,qua: principatum in corpore obtinent,& vim aliquam mittut in alia mena, debetur proprius fpiritus: erunt utique hi quatuor, quia quatuor funt cx Galeni opinione in corpore principia. Quod ii tres fpiritus quatuor principijs fufficcre polfc creduntur, quur non fuffi- cient duo?vcl vnus etiam omnibus haud fatisfaciet?Eft enim par ratio dc vno, quas cft dc duobus aut tribus. Nonne etiam hanc opinionem refellit, quod Galenus dc qualitate horum fpirituum memo ria prodidit?nam anima: fiue animalem fpiritum licciorem,natura: vero id eft naturalem humidiore . elfc vult. At quomodo ille qui in cerebro frigidifiima,& humidifsima parte gignitur, ficcior alio effe potcft?Po(Tumus quidem in hac re aliquid hngere^mt trigiucrfando refpondere,{cd re vera nihil af- C ferri potcft,in quo animus quiefeere valcat.Sun tergo nuga:,fabulae,& Stoicorum commenta, qu£ de tot fpiritibus dicuntur, ex literis mandata a maioribus noftris, ac a nobis poftea abfq; ratione fiifcc- pta,& celcbrata.Id quod diligentius adhuc oftendere conabimur,vbi vnum duntaxat ponendiuu clfe fpiritum docebimus.Nam qui probat vnum fufficerc fpiritum, fimul couincit plures clfe fuperfluos i Superoft nunc ut pauca quatdam dicamus aduerfus recentiorcs medicos,quos retulimus de fpiritibus aliquid Icripfiffe: quod quidem tanto facilius licebit facere,q> illi nullo authorc,nullaq-, euidenti ratio ne fuam proferant fententiam:nam(vt diximus) A&uarius non contentus naturali,uitali, Sc anima- li fpiritu,ilium ftatuit in ventriculo gigni,alium elfe in vifu,auditu,odoratu, ta&u,alium clfe fpiritu , quo ytitur intclleftus, ab co quo vtuntur fenfus, vel mouendi facultas, quod qua ratione docere po? tcft? quos enim vius poteft habere, quem in ventriculo procreari fingit, vbi tam multiplex materia ? vbi tot loci in cerebro?tot in co formee diuerfe?Sc alia qnar dicuntur ellc ncccflaria ad tot Iphitus co- ficicndos,8c contincndos.Nec minus quidem reprehendendi funt Montanus,& ali j, qui in omni re D fpiritum quedam ponunf.nam qua ratione qu^fo in metallis,alijsq; rebus vita exutis,agnolccrc pof- fumus hunc clfe fpiritumieft in illis proculdubio aerea quasdam fubftantia: at illa non eft calor(vt ii li vocant)complexionalis,qui non minus cx igne,quam ex acre refultat,uerum illa vt reliqua elemen ta,rei pars eft. Addo q> illi confundunt vitalem cum animali, quum vtruinq; cx pbilolbphorum opi nione in corde generari tradunt.Sed enim dicant illi, a quibufnam philolophis didicerint duos (pia tus a corde prodire,& animalem elfe vnum,alium vero vitalem,& vbi legerunt apud Galenum natu ralem fpiritum idem clfe re cum calore innato: quid illi praeterea afferunt dc fpirituimpellente, & re pellente, deq; illius materia differentia, & fubieft o: quid quod aiunt lpiritum efle non fubftantiam, fed qualitatem complexionalcm,& hunc elfe calorem proportionatum ( vt loquuntur)calori c^lcfti ; quid eft quod fomniant calore hunc proportionalem coniungi fpiritui propellenti, & tunc fieri ani malem,vitale,& naturalem fpiritum.Haec enim videntur mihi infomnia effe, nulla' rone comprobas ta,aut maioru authoritate munita-.quae quidem longius profequi fuperfluum elfe duco: pra: fertim cp £ illi confufusc,& varie femper hxc doceant:tanquam nihil certum haberent,quod ea dc rc dicere pof lent. Alij vero qui dicunt,fpiritum quendam clfe diuinum, immortalem, alium vero ex tenuiorem elc* mentorum miftionc concretum, excufationcm merentur, q> quum fabulofa qdam fi; referre agnofcc-j rent,ne(cio quos Academicos huius opinionis authoresfaciunt.Quis.n.poteft non dica probare,led credere anim inuolui his vcftibus, & fpiritibus? quis libi perfuadebit fpiritum qui eft in carne,fpccid differre, ab eo qui eft in olfe, aut aliaparte fimilari: cur ita non dicemus fpecic differre elementa, So qualitates illomm in fingulis partibus? Dicunt illi fpiritum potentiorem clfe in membris,qnx princi» fatum obtinent,fed nihil probant.Illa quoq; oftendere eos oportebat,quo authorc,aut ratione agno- fcant fpiritus animales ferri per ncruos,& a cerebro dcfccndcre, & naturales ab hepate per venas in flueret quinam illa fit naturalis facultas, quam a iccore emanare, cuiufque vchiculumhuiufmodi fpiritum effe uolunt. Proferunt ab ingenito fingulis principijs fpiritu, & Cx certa materia illum fit-: