Volltext Seite (XML)
*-*■* V Ioftnnis Argenterij Lib, 11. obur in caftratis,& integris animalibus refideretifed dicat(quaefo ) Ariftotelcj,aii ar^ n,& nemorum fi velit,plurima: reuolutiones, qua; fiunt in fpacio intercedente inter 61 li teftjbUSjJdcm robur i teri .arum,venarum,& r ccjx- & teftes,non impediant eam fieri tcnfionem,quam ipfc finxit: oporteret enim grauifiimum efle 'pondus,quod tenfionem facere aptum cflfet,in partibus tam laxis, fi ex illarum tenfione tandem cor Ctiam ip fum tendi neceffe fitieffent pr^terea animofiares femper, quibus teftes firnt maiorcs:(equitur enim maior tenfio,expondere,& magnitudine tendentium partium.At nihil huiufmodi docet expe rientiajfed cur non feruatur generandi vis,& robur in illis,quibus teftes duntaxat firnt contufi,& col- lifi > caftrantur enim & inepta redduntur ad veneris vfus multa animalia,vt boues, & arietes, eo mo do,& neqikiquam detraftis teftibus;in qua re quum feruetur tenfio meatuum, cordisq; & tamen pe reat robur,gencrandiquc facultas,ncceffe eft profefto alium cfle ipforumvfum, Addo quod hec ten fio nequit in omnibus reperiri, veluti in his quibus teftes intus CQnclufi firnt, & alicui parti annexi, quomodo enim illis fiet tenfio,quum tamen in omnibus amittatur robur,ablatis teftibus,non eft qui dem hgc ratio infirmitatis in caftratis animalibus,quod remittatur tenfio cordis,fed quia vis caloriti- 5 ca,& propria; natura caufi quasdam,vt ille edam tcftatur,in vniuerlum corpus immittatur, qua: detra dtis teftibus cuanefcit,degcnerantque mares,& foemina; a fiia naturali conditione. Atque haec fcquu tur incommoda eam opinionem de vno principibin corporejquam etiam refellunt vfus quos hepati, lieni,& multis alijs partibus adfcribit.Nam dicere hepar fadhim c{fe,ficut omnia alia vifcera,ad vena rum diuifiones firmandas,ac vt concodlionera ciborum adiuuct,quid aliud eft,quam praecipuum il lius vfiim ignorare ? qui eft fanguinem conficere,quemadmodum Galenus tum ex illius flibftantia, quae eft veluti languis concretus,tum ex fanguinis abundantia,qua; in illo apparet, & praeterea ex ve narum exortu,docet. Quod fi folos hos praeftat vfus hepar,quos ille tradit,quur nequeunt vnquem co carcre^vt ille crcdit)ammalia fanguine praedita i fatis enimeftet ad venas penfilcs firmandas,con- codfioncmquc calore iuuandam,carnofam partem in corpore difformem pro co conftituerc: lienem autem potifsimum hac ratione vult effe faftum,vt aequales fint finiftrae partes dextris.-quoniam enim inquitjiccur parte dextra fitum eft,ideo natura lienis adhibita eft,vt fcilieet vifcerum natura biparti- C ta lit,& fimile fit dextrum finiftro. Duos tamen alios vfus illi adferibit, vnum communem omnib vilceribus,quo firmet venas,alterum proprium,vt fiiperfluos vapores attrahat, ex uentriculo, conco- quatque. Verum cum venae qua: in ipfiim feruntur in habitum corporis nequaquam progrediantur» fed ad ventriculum,& inteftina redeant, ofteriditur profefid aliquis effe infignis illius vfusrquod & anatome docet: expurgat enim humorem melancholicum,ab hepate,& vniuerfo corpore, iUtunq ue excipit per quafclam venas,deinde co elaborato,& ex eodem nutrito , quod fupereft, per alia uafi lientriculum,& inteftina mittitztamquam excrementum corporis,quod alioqui obefle folct. HoCip - fum eft quod attrahit lien,non uapores a uentriculo,ut ille creditiatque ex illo uentres prieduri, i 100 ut ipfe ait cx unporcjlienefis fiunt: ubi enim ob aftquam afiefiionem fuo nequit lien munere repletur,obftruiturquc humore melancholicorqtii q.uum non amplius rc&e expurgetur,una cum guinc per uniucrfum corpus delatus refrigerat,laeditqfe uniuerfis partes,qua: illo nutriuntur,&P r3 f'« fertim hepar j quo refrigerato,fmguificatio laeditur, faque aqua inter cutem. A t ucro fi natura i® ^ partium generatione hoc fpeftat,ut aqualia fint dextra finiftris,ex bipartita uifcerum natura,cur duas iieficas,duos uteros,duo corda,duos uentriculos non procreauit ? Renes porro nulla nccefsitutebu' beri,fcd ut melius fit,fcribit Ariftotelcs,nempe utadiumento ffint ueficae his,quibus plus cfth un J or ** excremcntitijjtanquam agno/cantura natura creati,ut feorfum humorem innata fibi ui alliciunt a uc- nis,tranfinittantquc po ftea ad ue/tcam,quae nnllam aliam in hoc officio uim habet, nifi ut fiifcipint, & poftea effiindat,quod a renibus l.nittitur. Caeterum ueficam datam effe a natura,his duntaxat m* jninit,qui pulpaoncm habent,hanc cn im partem caloris-exceffii fitibuuda reddere animalia, itaqu® opus effe ucfica, ut humidum hoc excrc.mentum fufeipiatur. Qua quidem in re natura accufari p°“ teft,quod iuxta cor pulmonem pofucrit, tl^am fi illa folct exeeffus emendare per connexionem contr* rij,meritd damnanda eft,quod duas partes calidifiimas inter fc coniunxcrit,propinquasque pofuerit aut certe debebat aliquid aduerfus pulmoniV calorem machinari frigidum, ficut cerebrum ait faftunt g ad temperandum cordis calorem,fed q uo padto tiuaefo oftendere poteft pulmones cfle calidifimi os • «t qui rari fint, & aerei,atque adeo acre ipfo exte. 1 -°o perpetuo pleni. Haec libro tertio de Partibus animalium,& multa alia in toto opere tradit,in quibus dum uult,quaedam ad cordis refrigerium, alia ad ciufdem tenfionem,alia ad firmandum uenas,quas ab illooriri fcribit,aliaad aliud facere,quo tue* tur unicum huc principatum, cogitur plurima dicere alic.na ab his, quae in diffedtionibus apparear» quae omnia cum mei non fit nunc inftituti proftqufpriEtcr.numittxns ad alias ipfius rationes accedo» quibus probare nititur cor fcnfiuim cfle principium. Itaque q,’tod ait,cor ideo eflc ponendum prin* cipium,qu6d in medio lit,expendendum eft . Non enim eft in rn'ecu'0,nimirum quum a partibus in fernis multo plus diftet,quam a fiipcrnis:dcindc fi negat,hepar non polfe cfle eiufmodi principium» quod fitum non habeat principalem,pulmo poterit principatum affcftareivt qui dextras,finiftras,me 4iasquc partes thoracis cccupet; a quibus commode poterit fuam vim in vniucrfi membra faciliu*