Volltext Seite (XML)
De Somno &c Vigilia. 45 A vero plus aliquid etiam,quam ipfi fenfus.Ergo poteft aliquis dormire,imaginari,& ratiocinari.Dor- mirc vero,& timui moueri, furgere,ambulare quis poteft? An id fit,quod diuerts ii nt facultates?quas fimul quiefeere per vnius affectione ncceffariu non eft;itaquc cum iomnus fit fenfuum vinculum^: ocium ,quid prohibet motum exerceri?ad quem hsc affectio non pertinet. Verum hanc rationem id refellit,quod antea oftendimus,iomnum fieri non ob ipfius fenfihcs facultatis, aut fenfuum par ticularium propriam affe&ionem,(ed quia deeft calor a corde influens, cuius vim cum motus maiore requirat,quam (enfus,quo pado poflet in eadem parte,reliCto vnius facultatis munere, alterius aCtio nem obire?putaui aliquando, non omnes partes corporis,dormiendo moueri, fcd folum illas, qus i (pinali medulla ncruos fumunt,excepto (epto tranfuerfo,quod(ut antea oiftcndiir.us)ob natura pre- uidentiam/aum motum fi.ruat.Item (entiendivim (emperab ipfo cerebro influere, moucndivero in fitam quoque efle ipinali mcdulls. Itaque feruari motum in partibus, qus a Ipinali medulla neruos capiunt:fenfum vero in vniucrfo corpore ceflare, quoniam defit cerebro calidum influens ob diftan- B tiam partium, a quibus ille oritur: fpinalem enim medulla ad neruos motorios producendos a natu ra comparatam efle, meritoque vim motricem infitam habere : quam exercere quidem poisit, eo quod non multum diftet a corde,ita vt caloris contradi particeps facile euadat,ficut ventriculus,he par,qus per fomnum fuas fu n dio nes felicifsime miniftrant:tanquam calor,qui deferit cerebrum, & contrahitur,vniucrfus in corde nequaquam concludatur, fcd etiam in uifceribus vicinis vertetur, ted quoniam nulla euidenti ratione probare poflurr,,mouendi uim infitam efle Ipinali medullat,& oculo rum palpebra & alia: & quatdam partes in-facic,qus neruos a cerebro fufeipiunt, dormientibus mo lientur , ab hac lententia recedere fum coadus rquamobrem dicam nunc,quod mihi occurrit, donec meliora inueniantur, motum nequaquam fieri dormientibus,nili per infomnia , quo fit, ut motiua uis ab imaginatrice,aut alia facultate,quat fomniorum cft caufa,commota, agat,ut mirum non fit fen lus a nulla re incitatos ociari,motum uero exerceri, nimirum quem impellat uis,qua: ei prseft,& ca lorem natrium ad fe tradum,ad lolum motum efficiendum conucrtere potcft.Nam ut in ucntriculo C non lemper agit expultrix facultas,etiam fi adeft illi influens calor,ita abfurdum no cft credere, quie- Icere polfe (enfus,vbi alis facultates calorem ad fe trahunt,quo modo uidemus eos,qui attentius ali quid cogi tant^tfi multa ob oculos uerfantur,tamen non uidere,non audire illa,qua: alioqui auditum, afficere funt apta,etfi interim in uniucrfo capite abundat calidum influens,quod quidem argumenro. eft,calorem huiufmodi non conferre,aut non fufficere ad adionem,fi aliqua facultas uniuerlam il lius vim occupetraut expediat aham facultatem quieftere. Igitur quiefeunt tunc fenfus,& motus fit, quia caloris vis ab imaginatrice facultate,aut voluntate, aut alia qua: motrici imperat, ad motum ef ficiendum c5uertitur,mtada interim fcnfitiua, qua: infomnijs nequaqua parere eft nata:fed (vt dixi) forte meliora aliquando in hac re dabimus. De caufis differentiarum Somni frater naturam. Cap. XX i j. iVur multa: differentia: foporum, cju£ quidem ex diucrfis caufis nafcuntur: de qui- 1 bus poftulante itatraftationc , qus fummis generibus contenta nequaquam efle de bet , fed ab illis (authore Platone) ad infimas v fque fpccics progredi, hoc loco a no bis cft agendum. Ac ne alicuius differentis cauls omittantur, opers precium efle du co primum paucis docere,qliot, & quales ilis fint:prsfertim quod fparfim ilis fint ab authoribus noftristradits,nam quum in fopore lsdanmr omnes (enfationes, ob commune malum, poftulat vtique tra<ftatio,vt explicetur quale vitium fit,quod tunc in fenfibus committitur, an fcilicet debilitentur,.aut augeantur, vel deprauentur, aut aboleantur,aut cum moleftia,& dolore (enfitiones exerceantur.His enim modis fundtiones corporis labefa&ari folerc, alibi oftcndimus:vt merito quo que qusrendum fit, an in ea facultate, qus fomni eft caufa, vniuerfie huiufmodi noxs,vel qusdam duntaxat reperiatunquod quidem (vtdiximus) maiores noftri, nequaquam docuerunt,dum apople xis,lethargi,comatis,& aliorum foporoforum affeftuum figillatim mentionem faciunt: nec interim E docent, an ad idem adtionis vitium hsc pertineant, & an ab vno,& eodem fonte, vel a diucrfis fin gula ducantur:& illud etiam omittunt,quid illa proprium,aut commune cum alijs obtineant. Ac ego quidem puto , nullam efle tra&ationem in vniuerfa medicina hac ipfa negligetius ha&cnus (cripta: quam alibi nos pro viribus elaborauimus, & nunc cx illis locis repetemus, quantum inftitutum no- urum poftulet, ne in opere,quod commune omnibus philofophis ftudiofis effe volumus, medicini docere velle videamur,qua quidem in re paulo altius fumam principium,vt cx communifsimis parti cularium ratio conftct. Lsduntur fenfns aliquando uniucrfi,aliquando vnus duntaxat,vel plures, fed non omnes particulares Isfiones (enfiium oftendit escitas, furditas, ftupor, paralyfis, dolor,& alia fymptomata.qus circa aliquem ex quinque fenfibus nafcuntur : de quibus fiio loco cft agendum: la befactantur vero omnes (enfus per foporofos affeftus,laborante, aut aliquo modo affc&aca faculta te,qus in fenforia omnia (pargitunfiue id ex fui ratione,fiue potius ex,calidi influetis defectu, fuam , , ' vim