Volltext Seite (XML)
44 loannis Argcnterij Lib. I. De caufis fomni continuati, interrupti, & qui cum fi er tore, aut fine eo fit, Cap. X X. Ont ihvat i fomni duas potifsimum rcpcrio cfleeaufas, quorum quidem vni fumitur a difficultate operis,quod a calore natiuo per fomnu abfoluitur:alia vero ex ab fentia eius, quod calorem innatum ad fenforia trahere poteft : nam vbi natura laborat in aliquo opere abfbluendo, cogitur continuitate a Odonis illius pertinaciarri cuincere. Qua in re natiuus calor natura: ageti perpetuo adeffe cogit:quo fit ut ingefto plurimo, & copiofo alimento,perpetui fiant fomni,in iciunio vero,aut in leuiore cibo, fomni accidunt inter- ru pti, nimirum quod in ilio corporis ftatu, afsidua caloris pra: fentia, & vis requiratur: in hoc vero fatis fit illum per interualla agere: fequiturenim ille ad fuperiora, & fenforiafuos, motus, cum parte operis euidta,amplior,vegetiorque eft redditus,quo tempore vigilia fomnum interrumpit: fed non dum opere abfoluto,rurfus aduocatus ab internis partibus, fomnum parit. Hanc caufam tangit Ari- B flotelcs trigefimo tertio problemate decima: feftionis’, vbi quarrit, quur quum animalia minus dor miant,qua m vigilent, tamen continue fomnum nequaquam perficiant, fed cum abfoluant vicifsim, modo vigilando,modo dormiendo:vcrum non videtur ille quiftioni plene rcfpondere: ait enim in terruptionis fomni caufam effe, quod fuperflua 'materia tota fimul non concoquatur: propterea tunc expergifei animal, vbi pars aliqua cft concodta:addit illos fiepius ex pergifci, quibus ea pars fri gida eft, quae excrementum domat, & concoquit: quippe cum neceffarium iit in his fepe intermitti concoctionem, cuius ccffatio, expergefactio cft: nam primum in eo deficere videtur, quod vnicanj caufim ponat,nempe concoftioncm,cuius gratia fiat,& finiatur fomnus:plurcs enim effe,antea ofte dtmus:dcindc ponit petpetuum effe, quod non eft, omnem inquam materiam fimul non concoqui: aiarn fi ita fieret, & hanc vult effe caufam interruptionis fomni, accideret vtique omnes fomnos m 05 perficere,vt ille ait,modo vigilando,modo dormicndo:at plurimi funt,qui continue dormiunt,qu 1 !* tum illis eft opus.Praeterea uai re qualis,& vniformis cft materia,& in agente nullum cft vitium,mi’ 1 « cft, quod concoctionem interpellctiquarc cotinuati in illis funt fomni.Id vero quod feribit eos,q u J partem deftinatam ad concoftionemobtinent frigidam, fiepius expergefieri, nequaquam abfol utf recipiendum eftmam fi moleftiamvt grauitatem illis non parit cibus,continuati cuadunt fomni.f® fterca funt,qui poft coenam magnam continuatos,& quietos captant fomnos,alij vero qui coitfin 1 ^ dormire nequeunt,fi paulo vberius coenaucrint,nimirum quod hos offendat cibus,illos vero neq^ quam.Quiif vero minus dormiamus, quam.vigilcmus,n6 docet eo loco Ariftotelesicaufa autem tHi quod quum fomnus vtplurimum finiatur, & fiat ob concoctionem alimenti,aut caloris ipfius rcft J ® rationem,magno non fit opus opere,ad haec perficiedaatoto uero co tempore, quo nihil habet q u °® intus agat calor,eum in externis partibus ver fari neceffarium fit. Porro vbi caput calet aut lux jnit,ucl accedit clamor, uel dolor, ucl aliud quod calorem ad fenforia alliciat, aut ipf a fenforia fus ipfos irritet, & commoneat, fomnos abfeindi eft neccffe:& iterum illos redire, fi nondum Ctum eft,& ablatum id, cuius gratia natura calorem intro reuocat. Ccetcrum ftertunt dormiet 0 ■ •quihus pituita recipitur in gutture, nec prompte dimoueri potcftmam ex fpirituqui percam^ 51 fcfpirando trahitur, & emittitur, humor funditur, fpumofusquc redditur, atque ita impedito motu,fit ftertor. At nonnulli fremunt dentibus, dormiendo,illi inquam quibus mufculi moucntcs ^ xillas,ex uapore craffo,uelufi Icyem quandam conuulfionem patiuntunquur uero quidam indi jisn “ fimul ad uigiliatn fomnum poftea docebimus.. Qua ratione contingat per fomnum exerceri motum, Cap. XXI. Lama N t, furgunt, aut aliquid etiam nonnunquam agere aggrediuntur, q u >^ miunt, qua quidem in re pulchrum eft expendere, quonam modo fenfas quiefeere, ( motus exerceri ualcat,nam cum ab uno membro,nempe cerebro,moucndi, fent ,cn facultas oriatur, fintque utrique aftioni ncrui communia inftrumenta, & uolmitis fi utramque uim agitet, rationi utique confbnum uidetur, ut fimul motus& lcJif‘ ,sC ° n fiftcrc debeant, aut certe fine fcnfu motus obiri nequeat. Nam fenfum fine motu exerceri 111 Jj & Galenus in libris dc Locis affcCtis rationem reddere nititur, quur laffo motu fenfus incohums clK j. dere pofsit, quod fcilicct diuerfi fint nerui,qui fenfum & motum efficiunt in eodem membro, aut idem cft,qui utrumque praeftat,tantam uim feruari pofle, ut ad fenfum fiifficiat,ad motumuero nime,itaque fcnfiim manere abfque motu, hunc uero abfque fen fu ncquaquam.Scd quid dicere dc his,qui ab% fenfii aliquo, dormiendo furgunt, & alios uigilantium motus exercent?in e ^ monentur partes,q non fentiunt.Igiturfi non in morbis,certe.per fomnum motus manet, qtuc ftnfu,crederet forpe quifpia id ca ratione fieri qua diximus,per infomnia mente uagari pof c > m ftnfibus quiefcentibus,fed perperam,Nam mejis mtnirnu requirit caloris,aut aliud ex corporqm^