Volltext Seite (XML)
42 Ioaniiis Afgenterij Lib. I. Pariunt eofdcm fomnos illa, qua: aut valide obftruunt cerebri cauitatcs, vt plurimi, crafsiqtie uapd* / res, aut humores: quo modo ebrijs, & his quibus cerebrum pituitofum eft, (omni protundicontin gunt . Eadem ratione hyems, & alia, quse extrinfecus cerebrum refrigerant paulo violentius, forni nos profundos inducunt: quoraam vniuerfum calorem a fenforijs repellunt: qute vero eundem alli ciunt, aut )oca expediunt,per qua: ille mouetur, lcuioris fomni funt caufe. Ad quas quidem redigen da funx,q Galenus in arte medicinali,& alibi de fomno inter cerebri notas feribit,fcilicct eos quibus cerciorum calidum eft, lenibus fomnis e(fc contetos:quod etiam illis contingit, qui cerebrum liccum o'atincnt:illi enim vt uigiles maxime funtyfic quum dormiunt,leues habent (omnos,contra quam il ii, qui uel frigido, uelhumido, uel frigido & humido fimul cerebro funt praediti. Eos autem» quibus calidum & humidum contingit, diu uigilarc non pofle, & ad fomnum eonuerfos, una cum fopore vigilare (cribit:quaram quidem rerum caufas,pauci meo quidem iudicio,re<£te interpretantur na qui dam,inter quos eft Curtius dicunqcos qui calido funt cerebro,ideo leuiter dormire, quia leuiores pa tiuntur obltruftiones ex vaporibus in cerebro;ex quibus quidem contingit plus virtutis fenfific* fcr » fi ad (enfori a: quorum opinio nequaquam recipienda eft. Nam ctfi calor vapores eleuatos dilcutere poteft, alia tamen ratione obeft, quod cos,& humores a fubie&is partibus alliciat, adeo vt non mi nus conferat ad obftrufticmem procreandam,& augedam, quam tollendam.Deinde h*c opinio po nit, omnem (omnum fleri a vapore afeendente, & obftruente cerebri cauitatcs, quod anteafalfiud efle oftendimus: omnibus enim habentibus cerebrum calidum, ex quacunque caufi dormientibus» fomnos breuiores, & leuiores contingere vult Galenus.Poftrcmo non ad fcnfitiuam facultatem,f4 ad ipfius calidi influxum, ratio eft redigenda. Acafcias vero in commentarijs quos fcripfit in arte» 1 medicinalem Galeni, tradit fomnum fieri ab humore cerebrum replente , & grauante, nec non ob defatigationem principis facultatis, & ideo fieri fomnos leues, in bis, qui calido funt cerebro, q» 11 calor humiditatem abfumit: eos vero quibus cerebrum frigidum cft,(bmniculofiores efle, propterca quod vnam habent fomni caufim, nempe (rigiditatem, qua: minorem (inquit) vim ad procrea»' dum (omnum,quam humiditas obtinet:eos autem qui calidum,& ficcum habent cerebrum, vigih»' ^ tifsimos efle:quia calore facultas concitatur,& humore nequaquam dcgrauatur.At illos,quibus ccre ' brum calidum & humidum exiftit, cum (opore vigilare,quoniam coniundlas habent (omni proh»'' di, & vigili* caufas, calorem inquam & humorem. C*terum humido & frigido c erebro pra:^ tos,fomnos profundos,A longos dormire tradit,ob copiam frigid* humiditatis, qua cerebrum ab» dat.Qui quidem author in hoc hallucinaturmam primum falfum eft,(omnum omnem committi 310 humore replente cerebrum,& defatigatione principis facultatis, multa enim alia funt(vt antea oft efl dimus)qu,'e fomnos faciunt,vt tenefirse,mufica,externum frigus, titillationes pedum,&; infinita ali'» qu* ad praedidfas caufas redigi nequeunt. Deinde naturalis (omnus, qui fit a repletione cerebri»» 0 * ab humore grauante cerebrum, (ed a vapore,obftruente illius cauitates, nafeitur. Preeterea male ^ tuit (omnum fieri ex lafsitudinc principis facultatis, nam (vt antea id quoque docuimus)non cx ^ folutionc alicuius facultatis, (cd ipfius calidi innati,quando ex lafsitudinc,& confumptione nafd^rj /omnus contingit,aut fi facultas aliqua afficitur, certe illa non eft princeps (vt ille ftatuit) (ed fenfi tx ' ua. Addo quod (ua non (eruet principia,quum enim pofuiflet fomnum fieri,vel a repletione,ud a ^ fatigatione,poftea rationem reddit fumptam ex frigiditate,quando cautam reddere vult, qiiur q ulCC rebro (unt frigido fint fomniculofi, nec docere quidem poteft, quid frigiditas .conferat ad fom» um ' Quod uerd (omnos leues habeant, qui calido funt cerebro, ratio non eft(ut ille arbitratur )q»°~! * lorum calor humiditatem ab (umat. Nam fi folus calor ipfa temperie exuperat, nullus eft hiir»° r ll ( perfluus,quiconfurri^tioncmrequirat,alioquideficiente humore, nonfblumcalidum (utponit» 1 ' J Galeno)(cd calidum & ficcum erit cerebrum. Pratterca commune non erit hoc indicium omn'b llS, quibus cerebrum eft calidum,nam fi (omnus ex defatigatione fiat,nullus erit humor ab(umcnd»s> ut nec in alijs multis (omni cau(is,quum tamen tielit Galenus,fomnos fieri leues omnibus,quibus c^- brum eft calidum. Vnam efle (omni caufim frigiditatem cerebri, nequit ille dicere, qui anteap°' ul /omnum omnem fi eri,vel a repletione cerebri,uel refolutione facultatis: & illud multo quide u»»» s > g quod frigiditas minorem vim, quam humiditas,ad procreandum fomnum obtineat, aflererepotei • Nam vt Galenus in libris de Locis affcdis,8c pafsim alibi tcftatur,frigida non folum fomn» ,n ’^ ?T porcs,(cd etiam fimul infenfibilitatem afferut:quum humor cx fua vi ignaua, & imbecilla,^ a j3 lU agendum minimum conferre valcat.Ea quoque nequit ille docere,qimr ficcitas ad vigiliam comeru r & humiditas,frigiditasque cerebri protundos,longosque (omnos pariant, Ego vero aliter de his p u ' to (entiendummam fi vigilia fit,qiium calidum influens ad cerebrum, & ab eo poftea ad (enforia mo netur,(omnus autem,quum idem calidu cd non afeendit, merito fit, vi qu*dam cx illis qualitati us* quum in cerebro fuerint,ad fomnum,& eum quidem profundum uel leuem,aut alterius generis, a i vero ad vigiliam faciatmam calor cerebri ideo vigiliam, aut leues fomnos committit, quia internu calorem ad (c allicit.Frigus vero,(omni & cius quidem profundi caufi eft: quia calidum non moue» fc aliunde commotum temperat, impeditque fuos motus excrccrcjh umida qualitas i