Volltext Seite (XML)
De Somno & Vigilia. i\ ^ Etpartim contufamagis concefsitin altum, Diffoluuntur enim tum demum membra,fluuntque. Propterea recipienda non cft Aphrodifei opiniorillc enim feptuagefimo primo problemate libri fecu- di, vbi quxriqquur fomnum lafsitiido afferre pofsit, reddit hanc rationcm;cx lafsitudine ficcari cor- jyis,ficcitatcm calorem abolere,quippe cum humor caloris fit nutrimentum, caloris autem abolitio frimis augeat,hoc vero fomnum parcre.Nam quum ille antea ob humorem,& vaporem, fomnu crea ri dpeuerit,principia fua nequaquam feruatmimirum fomni caufam hic fumens, a frigiditate. Deinde plurimi funt, quipoft laborem, & lafsitudinem dormiant, multo tamen humore adhuc plcni:adeo vt nulla euidens cxiccatio adiit,qua: calorem abire cogat.frigusq; augcat;hoc enim non per omnem hu moris confumptioncm,fcdeius potifsimum,qui in fingulis membris eft infitus, exuperare eft aptum: hoc enim modo fenum corpora frigida euadunt:cum defed u vero aliorum humorum,etiam acris ca lor confificre poteft , ficut in biliofis naturis, & morbis apparetJgiturex laboreabfumiturquide hu- B mor,at non ob ficcitatem,aut frigiditatem corporis fomnus accedit,fed quod fpiritus, & calidum in natum influens,diffolutum vt diximus,ad fuos fontes contrahatur,cuius opinionis quoq; fuit Gale nus. Quur vero cogitatio,& ledio,aliquando fomnu,aliquando vigiliam pariant, docere nititur Ari- ftotcles, feptimo problemate decimae odaug fedionis, caufamque fumit ex motu fpiritali,& intelli- gentia:: ac multa alia eo loco affert, qux aut obfcuriora funt ipfa quf ftione, aut certe non pendent ex principijs, qua: ille alibi de fomno pofuit, vniuerfa ex vapore fumpta. Nos crafsius fortaffe quam ille, fed clarius aliquid dicemus, in quo animus quiefccre pofsit. Igitur videndum eft, qualis fit ledio, cogitatio, & quomodo fit corpus affectum, quando legimus, aut cogitamus. Nam fi acerrima,atque attentifsima fit cogitatio, & ledio, vigilia primum fit , eo quod ille ob vehementia adionis, & obiedi, ad externas partes calorem commoueant, vbi mens, 8cfenfus exercentur. At fi remiffa: fuerint, quum nihil habeat calor, quod illum cogat in illis partibus verfari facile contra hitur in vifcera, vbi vel concodio, vel aliud adeft, quod calorem ad fuos fontes retrahat. In cor- C poribus plenis cibo, & potu cogitatio, & ledio, fomnum inuitant, propterea quod vna cum ca lore , vapores ab infernis partibus allidant, a quibus caput repletur., & grauatur, obftruiturquc ipfl calori via, cx qua re ipfc impeditur in fenforijs verfari: nifi vehementia obieda cogitationis prreua- lcant,cogantquc calorem confifterc , fine quo adio nulla fieri poteft: mne enim vigilia fit, vincen te eo , quod ad externa calorem mouet. In corpore vero cxficcato, non ob vapores,fed ob caloris debilitatem, & refolutionem, cogitatio fomnum parit, prsefertim fi longa fucrit:breuis autem vigi lis cft author: quia calorem ad externa membra commouet. Videndum ergo cft, quid calorem tnoueat extra, quid intro contrahat, quid maiorem vim intus habeat,aut quid fortis patiatur corpus, cx quo caloris motus contitari, aut impediri ualeat,ac tunc demum intclligemus, quur definant ali quando externa: adiones, aliquando interna: exerceri. Porro circulares motiones,fomnum paruit (iit diximus) eo quo d innatum hoc calidumdiftrahatur a fenforijs, quo fertur redo itinere: fic enim experimur poft fakitiones,& choreas,qua: in circulum obeuntur,fomnum obrcpcrc.Idem faciunt fe- J) re motiones reliqua:,qus multiplices,variaeq; funt. Diftrahunt enim minimo teporis interuallo,nuc in vnam, nuncinaliam partem capitis fpiritum, calidumq; inratum. Vndc fenfiis communi inftru- jnento deftltuti,agere nequeunt,atq; ita fomnus fit. Aprodifta.j vero ccntefimo vigefimo problema te libri primi,creatt infantes ex motu, & vacillatione fbmno corripi, eo quod per huiufmodi agita tionem, humores commoucantur a cercbro:quod quidem mihi omnibus comunc nequaqna videtur: fed ijs dutaxat qui perhumido,& pituitofo funt cerebro. At miru, fi faltationes circulares,ob humore alique,fomnum faciat:quare probabilius effe puto, in omnibus qui ex huiufmodi motionibus fopiun tur caufam ponere, cx impedito curfu caloris, ob cius diftradionem,& vt ita dicam, flexuofum iter. Iam vero ob reuocationem caloris fomnum fieri, ratio docet. Nam quod in vno negocio verfatur, alijs fimul feruire commode nequit: Vndc ftudiofi literarum cruditatibus laborare fblent: quia calore a ventriculo reuocant ad cogitationes.Porro calor diftrahitur pari ratione a fenforijs, ad concodio- nem nutrimenti obeundam in ventri culo,& hepate. Vndc videmus fieri vtingeftocibo,ctia ficcifsi- 5 mo,ex quo nulla, aut certe magna vis vaporem attolli ad caput non poteft,fomnum excitari: eadem ratione,vbi crafsi,frigidiq; humores^nternas partes infeftant, vel vrget inflammatio,fbmnus experi- turinon ob aliam(ut arbitror)caufam,quam quod calor natiuus(vt ita dicam) rcuellatur, ducaturq; a lcnforijs,ad ea uincenda,quae illius opera ad concodioncm opus habcnt.Eodempado fridioncs,lo- fiones calefacientes,qux extremis corporis partibus adhibentur,fomnum efficiunt, quod calore deor fiim trahant,& a capite,fcnforijsq; reucllant.Quur uero titillatio & fricatio plantarum fomnum affe rant, quxrit Alexander Aphrodifeus problemate quadragefimo fecundo libri fecudi,aitq; illius rei hac efle rationem,quod quum extrema neruorum eo concurrant,& coeant, per illos ea pertradatio leuis, ad cercbru ufq; tranfmiffa, pennulccat animum, atq; ad rcquiem,& fomnuminuitet:Addit quofdS effe ,qui credant per huiufmodi titillationes, & fricationes,humoris ad extremas cas partes dclabi,8c mrfuscQfdcm remeare per neruosad cerebmm, quod humore repletum fomnum facit. At fi ille an- Ioannis Argcnt. dc Somno & Vigilia. B 4 tca