Volltext Seite (XML)
io Ioannes Argcntarij. Lib. I. fruiufmodi fubftantiam,cui ea omnia,qua: a Galeno dicuntur tribui poflcnt,in noflro corpore repen-A ri,fcribit innatum calidum efle diuinum,& caelefte quidpiam,quod a fupremis caufis,non autem a no- ftris principijs,vt alia,nobis fit inditum , Ait enim multa efle animalia,vt ferpentesimultas plantas,vt papauer, mandragoram, frigida, viuerc tamen:quod argumento cft,non elementarem efle hunc calo rem i quandoquidem non poflimt a&iones illius fieri, quod a contrario in miftione vincitur, aut vt ipfius verbo vtar,fuppar cft: multa prxterea efle vehementi calore,igneo , s & dementari prxdita, vt ar- fenicum, fulphur, qux tamen non viuunt,quod fcilicet coelcfti illo,vitalique calore fint deftituta. Poftrcmo efle quidem in cadaucribus calorem elementarem, ex quo,vna cum alijs elementis, confe- £ta eft,manctq; adhuc omnium partium llru£kura:deefle tamen vitam,quoniam extindtus eft c^leftis ille calor,qui vitx eftauthoricx quibus conficere ille vult, calorem,calidumquc innatum prxftantio- ris(vt aitjcuiufdam efle originis,neque ignei clementi rudiorem naturam rcdolererquod etiam Arifto telis autlioritate fc confirmare credit. Non enim cum,dum mortem definit, vitali calori frigus, fed exti ndtionem,qux ipfius efl; priuatio,opponcre:tanqua contrarium non habeat,ex inferiore hoc mun B do,calor,qui vita? cft author.Igitur hunc calorem,aliunde tranfmiflum, nec ex elementis infitum con tendit dfejegere tamen fpirituofa fubftantia,vel potius cetherea, cui inhercat, & tanquam vehiculo, pervniuerfiim corpus moueatur, ac vfliuerfa, qux in eofunt , traijciat: efle prxtereatriplicem in corporibus noftris humorem,oleofum vnum,quo res omnes,qu^ inflammantur,plus vel minus abun dant,vt facilius,aut difficilius flammam concipiant,alantq;, quadoquidem nullum credit efle corpus, ad inflammationem propenfum,ex quo finccrum oleum arte elici nequeat:huius enim caufi,tum viue tinjtum alia conflagrare, Alium ftatuit efle humorem , oleofo illo,tenuiorem, ex alimento genitum, & in occultos,aredtosq: viuentium corporum reccflus(vtait)conlertum,nondum tamen mutatum in corporis fubftantiam : huc humorem alimentarium vocat. Tertium ponit aqueum efle humorem, quo tanquam vi Ico,terrena: corporum partes iim6te,cohxrent, quique rerum omnium, ex elemento rum permiftionc concretarum,lit communis , quum alij duo viuentibus duntaxat tribuantur. Porro oleo fiim humorem,tum fpiritus,tum innati caloris,fundamcntum cflc,& proinde primogenium vocan y dum,cenfet: quoniam in eo,tanquam in prima,& communi omnium viuentium fubftantia,fpiritus ca lore perfufus,primum & per fe,confidet. Cxtcrum ex tribus his humoribus, primogenium,& aquo sum , propriam (ubftantiam viuentium compleri: alimentarium vero efle aduentitium, & externum, & propterea hunc exficcari, con fumique pofl'e:alios vero,nec funditus,nec magna ex parte perire pof fc, re adhuc uiuente, Scribit poftea corpora uiuentium regi calore, qui etfi qualitas eft, diuinus tf men,ecslcftis,& in xthereo fpiritu fubfiftitjeundcm habere ualentilsimam uim,qua areret, fi liccita- tem coniunctam haberet.Ad hxc proponit partes fimilares ex ali js quibufdam fubftantijs efle cona tas , ex dolida,ftabiliq; & alia carnofa, alia fpirituofa; folidam rurfus meditatur ‘conflare, ex teiTen 0 craflarncnto firmato aqueo humore, & cx oleofo illo, in quo dicit naturalem fpiritum, quem aethe- reum ftatuit elfc, inniti, & ab eo in carnofam partem fpargi. Porrfl olcofam hanc fubftantiam , e3C femine ortum ducere; immd quicquid in dolida partis cft fubftantia, fiuc illud inquam fit eradam^ tum,fiue humidum oleofum, fiue dpiritus , fiuc inlitus calor. Tandem colligit,calidum innatum humidum oIeofum,infito fpiritu,^.calore undiq; perfufum, tribus enim iftis illud contineri; imp r0 ' prie autem fpiritum innatum,pro calido innato fumi.Cxteru hoc calidu innatum,efle ipfam naturam, duobusq; modis fumi,uno pro pura fubftantia,qua folidx partes a femine contraxcmnt;alio proimp® ra,fa<fta,& au da uberioris alimenti appulfu; uel pro omni fubftantia,quae moderato, & miti calore f lC praedita . Efle praeterea aliam calidi innati fubftantiam in oifc, quam in neruo , aut carne , uel ab* parte, haneque diuerfitatem fumi, non folum ex fubftantia: multitudine, fed ex primomm elemen torum temperatione , Poftremo omnem fubftantiam calidi innati, eraffam inquam, olcofam, ^ fpirituofam, ex fanguinc, in quo haec omnia funt, ali, foueriq;. Haec & alia quaedam, quatp 0 ^ commemorabimus,ubi de fpiritibus agemus,de calore,calidoque natiuo, Fernehus proponit;quae eCl } ingeniofe,& acute dicuntur;tamen nonnulla funt,quae forte mciius doceri poflent. Nam quod arlent cum & fulphur non uiuant,caufa non eft,quod calorem non habeant illum caeleftem, quo cur priuafl debent,fi omnia qua: in hoc mundo gignuntur,a fupremis caufis,originem fuam ducunt?fcd quod anf ® mam,uitalemq; illam formam qux animalibus, & plantis duntaxat cft data, nequaquam obtinuerint; ita enim ille agit,quafi calor, flue ex ccelo,fiue aliunde fit,nihil ab anima differat; quod fi differt, ut ille etiam ftatuit,quid anima: tribuemus ? fi ex calore putamus fieri,ut quxdam rerum genera uiuant > ulli uero minime : cft calor animx inftrumentum & uinculum, quo anima iungitur corpori, & in eo Tuas uires exercet; uitx autem, aut alterius facultatis ,quamanima edit, nequaquam cft author. Cadauera etfi calorem habent eum,qui neceflarius eft,ut corpora finteompofita, deeft tamen amplior quidam calor influens,qui re cxtinda,non amplius gignitur;deeft anima,qux uitx erat caufa. Cxte- rum ferpentes, & plantas,philofophi, & medici,aliquando dicunt efle,frigida, non ea quidem ratio ne, qubd minus fit in illis caloris,quam frigoris;quippe cum omne uiuens ftatuatur, agnofcaturq; call 4qm efle; fed quod piant* frigidiores fint animalibus;hxc uero frigida dicuntur,cp temperatis anima»