Volltext Seite (XML)
D e Somno & Vigilia. .? s A forte eo alccndemnt.Praterea qui non nifi ficciorc cibo vcfcuntur,a qu& vaporum copia proucnire nequit,neqi ex illis humor halituofus procreari aptus ad fomni generationem(Tiquidem ex ficco vapo re,& humore vigilias,fierioftendunt morbibiliofi) lomno quoque corripiuntur. Quinedam eos,qui vehementius dolore fiint vexati, fele remittente dolore,(uauis,altusq; fomnus inuadit: quod nemo ex cibo re&e dicet fieri. Affert fomnum etiam gaudium rquo pa<5to fcribit Plutarchus, L.Syllam tantam uakiptatem,Si Istitiam (enfiffe,(edatis (editionibus, repurgataque ab inteftinis bellis Italia,vt in pro fundum, dulcemque (omnum incidcrit.Conciliant (omnum cantus fuaues,iucundi,numerolique forti; num quatio ob vapores ab alimento alcendentes ad cercbvum?cum hate cxtrinfecus aures afficiant,ne quaquam commotis locis, vbicibi continentur,coquunturque.Nonnc etiam tenebra,& nox mouent fomnum?quippecum lucem fugiant animalia quando dormire volunt:fed qua ratione quaefo illa id fa ciunt > An quod alimentum (uppeditent corpori ? vel cerebro vapores?quos lux ad externas partes alii— cit,pellunt vero ad internos caloris fontes tenebra. Somnum,blanda: friftiones,pedum lotiones,titil- ® lationes,contre<9:ationes,qiue quidem humores, vaporesque a cerebro deorfum reuellunt ('vt omnes fciunt)pariuntJdem facit le£tio,& cogitatio,vt ille quoque teftatur in quodam problemate. Obrepit Ibmnus etiam ex nauigatione, geftationc, & alia quacunque agitatione, prae fertim in qua vario, & inordinato motu , aut folo circulari, corpora mouentur. Sic enim pueros (opimus in cunis, vacil latione, agitationeque & (altationes quae circulariter obeuntur,magnam habere vim ad fomnum con ciliandum omnes agnofeunt. Dormimus fiepe etiam quum volumus, ita iubente voluntate,vbi ma gna fommnecefiitas nequaquam vrget; ac vbi ea adeft, fi placet, diu (omnum arcemus. Inducit (omnum,aquarum decurrentium per (axa,vel ex alto cadetium ftrcpitus.Addo qu<>d fi fomnum fieri vult ex vapore, qui attollitur, dum cibus conficitur in ventriculo, & vicinis.ei partibus:abfoluta con- coftione, atque ita cefiante vaporis generatione, nequiret vtique fomnus fieri. Poftrcmo quum naturales (omni,ab his qui prater naturam (unt,differant,qudd hi in excefiu quodain,iIli vero in me diocritate fint politi,& propterea cafdem caufas habeant, (blum excelfu, St mediocritate diferepan- G tes:oportctprofcfi:d,fomni natutalis non vnicam c{fc caufammimirum quum plurcs fint, quas fom- num prater naturam afferunt.Nam illum ex cerebri vulncrihus,contufionibus, obftm£tionibus,ncc non ex accefsionibus morborum, alijsque multis rebus fieri, nouerunt medichtanquam vnica non fit illa caufa ex vapore,vel naturalis,vel morbofi (omni.Vidit quidem Ariftot.argumentum de labo re vrgere,conatur que illud effugere,quum fcribit eos qui defatigati (unt, coUiquctri, colliquamentuin autemuicem habere crudi alimenti,nifi frigidu fit.Veram non omnis labor,cofliquationcm facere Ln omnibus cft aptus:(ed ille duntaxat qui vehemens eft,atque diuturnus, in hitmidioribiis corporibus; •qui enim leuior eft, hanc vim non habet: & ficca corpora labore exfiecantur,digcrunturque,nequa quam vera colliquamentum,c^uod alicuius fitmomenti,ex motu pariunt. Pratcreacolliquatio credi tur efle grauis aftedtus, vt pote quae (olum ardentifsimis, rnalignisque febribus tribuatur : adeo vt ac cidere nequeat fanis corporibus ex motu,8c lafsitudine:aut ii ex motu coilicpatio fit, eg qua fomnus , inuitatur,quur in febribus colliquantibus maxime non fiunt fomni?Q_uomodo illud quoque dici po- teft,colliquamentum habere vim crudi alimcnti?Nam fi vi,& diuturnitate motus,■& caloris gignitur, deciditquea membris, calidum efle opoitcttqualia videmus e (Te,illa,quas: natant in vrinis eorum , qui coBiquantibus febribus vexantur: (unt enim illa ex pingui,oleofa,& calida fubftantia, & ob id nc-n cruda , (ed cotfta neccflario erunt. Quod fi colliquamentum appellat pituitam,que cx labore comma tlietur i venis(vnde fternutationes,expuitiones,dcftillationcs,& nonnullis apoplexia:, cx labore con tingunt) aliquid forte dicet, docebitque fcmicrudum alimentum refultare nonnullis ex motu: ve rum iHud calidum non erit,cuiu(modi oportere e(fc fcribit humorem,qui fomnum facit.Dcinde com jnunem non potent omnibus caufam conftituere.Non enim (olum pituitofi,(ed etiam biliofi,melan cholici, St alij aliter quomodoninquc afle<fii,poft laborem,fbmnos captant.Sed quo pafto colliqua- jrnentum erit materia pituitofa?quiim ille libro primo de Generatione animalium,capite decimo odia tto,colliquamentum definiat:quod cx incremento feccmitur, per refolutionem prater naturam. Ex ho.c enim patet,non fieri (omnum per exercitationemrquandoquidem in bene ualcntibus, quorum cft £ exercitatio,quod prater naturam cft,non fit.Verum etiamfi illi concedamus, quod vult,ex labore (ic ti coUiqu.amcntnm fcmicrudum,& illud quidem calidummon tamen propterea oftendere poterit, ex eo fonanurn gignhfiquidem antea definiuit, fomnum non effe omne impedimentum, & uinailum (enfuum/c d illud duntaxat, quod cuaporatio cibi committit:cibum autem intclligit, non quidem humorem qi ii in corpore continetur ad continuam nutritionem, nempe fanguinem in uenis con- tentumffic enim fieret cx alimento continuo,perpetua cuaporatio) fcd qui recenter (ut ille ait) cft in- geftus, (oletque quotidie afsumi,& in fua loca recipi, euaporareque in uenas,ibique mutari,ac muta* principium adire.Ex quibfis uerbis fatis oftcndit,de quo cibo,& alimento agat* Quod fi quis tcr- giucrfari in hac re uelit(ut non dubito multos fore ex his, qui ita nati,'Si facti funt, ut nunquam fa- *cti uelint, quod ci repugnat, cui (e manciparunt) certe in alijs caulis nihil habebit ille, quod dicere pofsit, aut certe in quo quiefcat animus. Mirum enim fi quis inucniatur, qui fibi perfuaderc pofsit, IoannisArgcnt.dc Somno Sc Vigilia. A a (omnum