Volltext Seite (XML)
13 6 Ioannis Argcnterij (ur.alios vero colores ex mixtione humorum contenta recipiunt hec. Quod ii nullus effet mixtu* K cum pituita humor, cflent ab initio contenta alba,verum quoniam raro fitvt bilis non mifceatur eum pituita, ideo ab initio flauefcunt rubcfcuntque contenta , qua poftea vincente aftunilantc, na tura , alba vt diximus redduntur. Odorem in contentis etfi ratio ponit proucnire bonum aut certe non fujtidum,quando conco&io ab (que vlla putredine perafta eft:malum vero plus vel minus quan do putredo praualct,aut concobtio cum putredine: tamen lenfus non agnoicit, nimirum qued rai- fceri foleant cum liquore yrina, & cum co (pc&entur indicenturquc. Sunt contenta haec, vt dixi mus , aliquando lenia, aliquando a (pera. Lenia appellat Montanas, qua: tangenti nullam reliftcn- tiam faciunt,nec cedunt ta&ui,in hoc enim differt lene a molli, quae etli vere dicantur in his qua: ta- dijudicantur,tamen contenta in vrinis tadhi nequaquam dignofcuntur efic lenia vel afpcra. Qui- re melius Galenus lenia hac effe definit, qua: paites habent qua: non fubfultant, id cft akiores quafi dam , alias deprclsiorcs, quas qualitates vifus deprehendit.Fiunt autem lenia contenti hac per inte gram afsimilationem materia: tunicis venarum & arteriarum. Qea lenes funt, edendum & edo- 3 rem naturalem viciffe exafte materiam, vt qui rciedtis heterogeneis partibus, reliquas perfefte ela- borauerit, & ad lenitatem redegerit. Hac porro aqualia dicuntur contenta effe, qua partes habent inter (e fimiles: & aqualitas (pedaitur in colore,lenitate,cralsitie,tenuitate, & vnitate.Nam ii dii' rii colores apparent in contentis,aut fi vna pars cft crafla , alia tenuis, alia lenis; indicat aqualitas perte- «ftain natura actionem, &proptcrea robur agentis facultatis & caloris mediocritatem• Vli enim hac ita habent, qua patiuntur, ad certam «qualitatem rediguntur. Eft autem optimum figmina, quod (umitur a lenitate incontentis :{ecundo loco ab aqualitate perfectiorem enim ofteneit natu ra actionem lenitas quam «qualitas,prius enim aqualia redduntur contenta, poftmodum vero leni:. Laudant etiam Arabes in ledimento figuram pryamidulem. Et merito quidem, offendit enim talis figura exactam mixtionem partis aerea & terra atque aquea, & perfectam concoctionem. Vbi enim aerea portio exadte cft mixta cum alijs elementis,nequit (Iibito tolli : St vbi non cft fa£t >. affa- tio qua partes aereas confump(erit,ncceffe cft (piritum & aerem concludi, moderatum & paulo crafi Q fi orem faftum id non cx mixtione aliorum (equitur. Huiufmodi ergo (piritus & aerea portio ita af- fetfta fuapte natura leuiter attollitur,& (ecum trahit moderate partes aqueas, & lcuiorcs,atque ita reli- 6to quod grauius cft in fundo,St fublato quod Icuius eft,tandem in acuticm definit. Quo modo va por ignitus ita moueri videtur, facit vt contenta hac qua fubfidcnt, pyramidalem figuram hanc ca piant, quod in nubecula & fublimamcnto nequaquam fit nam in illis terrena non funt tales partes, qua deorfum vergant,nec (piritus qui moderatum eum motum feruare poffit. Illud quoque obfer- uandum eft , non folum in contentis,(ed & in alijs conditionibus bona vrina, vt qua: bena funt po- fteaquam apparuerint,perfeuerent in illis temporibus in quibus apparere funt apta, Nam fi in vna dic apparent bona contenta, poftea nulla con(piciantur, aut mala 5 materia diucriitatem &inaqualcm 3<ftionem oftendunt.Quare oportet perlcucrare qua bona funt,& meliora fieri in dies, donecperfe ctionem (int affecuta.Propterca videmus in agrotis vrinas aliquando habere fublimamcntum, vel nu bcculamjeos tamen mori:quoniam talia contenta infimum locum non petunt,nec squalitatem St lc- ]} nitatem & perfedum colorem acquirunt. Nemo tamen exigat in omni morbi tempore huiufmodi per(eucrantia.Nam inuadente accefsionc febris, vel crefcente aut etiam vigente, contenta non appa rent in vrinis,qua etiam tenuiores & dccoloratiores eo tempoae minguntur. Nimirum quodin illi* temporibus natura nihil adhuc (eparare potuerit quod iftorum eft cau(a in vrinis. H^c di<5h funto dc nubecula,enaoremate & (edimento>qua <3c bona & mala effe poffunt. Sequitur vt de illis agamui qua perpetuo funt mala, De his qu<£ perpetuo mala in Vrinis apparent, Cap. XX. Ab c in vrinis mala (unt perpetuo,grumus,caruncula, (anguis, lapis, pus, arenula, ver- g mes,dracunculi, pili, atomi, & (edimenta farina fimillima, qua Graci Kpipvdfn vocant: alia funt orobea quod orobo fimillima fint:aliquando furfurea funt (edimenta^liquan do (quamofa & foliacea,quorum omnium cau(a docenda funt.Grumus fit a (anguine, nam (anguis quum extra propria vafa emittitur,concrelcit & grumus fit fiuc thrombus. Kil aliud eft grumus quam (anguis concretus. Effunditur autem (anguis vel aperto uel rupto vel trofo aliquo va(e ad vrinam deftmatio, aut excreto fanguine & expulio ad uias urin£, tunc enim cum urini mtfcetur, & in ea fubfidct, quoniam res grauis eft & crafla. Caruncula fiunt exulcera tis renibus , nam a (olida & crafla renum (ubftantia non nifi fruftulatim poteft aliquid abra di. Sublident ergo ciuftnodicaruncula, quiagraues funt. Caterum languis quimifcetn:, vej henus eft & tunc vrinam reddit rubram , contingitque eum cum vrina mifceri vel vitiatis va*