Volltext Seite (XML)
DcVrinis Liber. i$5 ^ tit Se occupat fuperiores regiones aliarum rerum qux aeres Se lcucs fiunt inftar *. At fi pituita cfl contentum huiufmodi, cur in quotidiana & quartana, & in ali js etiam morbis, vbi pituita multa cft, initio morbi non apparent contenta ? An quod vniucrfi malVa illa humorum frigidiore crafsio- reque humore abundans non poteft vinci St concoqui, vt excrementa appareant, qua: poft conco ctionem relinquuntur ? nutriuntur enim, dum talis cft humor, male partes illae, Se ex tenuiore dun- taxat portione, vnde excrementa non rcfultant craffa , fed veluti congelata manet pituita : poftea ▼ero pcrfcucronte coctione 8t naturx a&ionc , obedientior fit vniuerfus humor, illoque nutriri in cipit corpus: ita tamen,ut omnes humores aequaliter qui inter fc commitxi funt, afsimilari nequeant a partibus, exanguibus quales funt ucnx, quo tempore contenta iam incipiunt in urina apparere, qui quoniam nondum plane concodta funt, ideo eam crafsitudincm quam inducit concoftio, non (tatim accipiunt-Proptcrca nubecula primo fit : poftea uero procedente codtionc & aufta crafsitias enxorenu cuadit quod continetur: poftea ucro hypoftafis cuadit & fit, iam properante ad finem - coCtionc. Qua prorfus abfoluta,perfeucrantc aCtionc caloris, terrena portio exuberat, Sciam non D innatat contentum in fuprema aut media regione, fed ad fundum uergit ut res grauior . Sed quid dicemus de contentis, qua: in morbis ita habent ut primo appareat fedimentum, poftea cnxorcmn, deinde nubcculi, 8e rurfus fit cncorcma, Se poftea fedimentum ? Eft autem huius rei ratio, quod natura in illis morbis onerata a multitudine craflorum humorum, fymptomatice expellant. Itaque tunc crjfia materia fuo pondere ad fundum labitur, poftea ucro natura exonerata a multitudine in-’ «ipit fundere concretam eam materiam qua: tenuior redditur 8c magis aerea, atque ita fuperiora pe tit : finita autem iufionc ad mediocrem confidentiam redigitur, quo fafto concoqui incipit & rur- fiis incroflarijundc rurfas defccndit. Incipit ergo a nubecula contentum, deinde procedit ad fcdi- mentum: quem i m falicct naturam iteriam habet aptam ad concoft ionem & paulto fpiritu adhuc pl. nam , cuius ratione attollitur , nec copiofa ita cft ut cogatur expellere prius quam concoquere. Aliquando ucro incipit a fedimento: quod re ucra fedimentum non cft, fed craflamentum quod- q dam potius,aut fi fcdi.nentum uocarc uolumus, uerum certe Se laudabile non eft, quod enim cft lau dabile , per concoctionem fit, nec omnino hxrct fundo uafis urinarij, fed circa fundum natat. Fit autem illud, quoniam cxpulfionc prius quam coftione natura utitur : uerum non femper fedimen tum mutatur m nubeculam, nec nubecula perpetuo fit fedimentum. Nam craffa aliquando cfl: adeo materia, ut nulla fiifione Se altcrationc tantam lcuitatcm accipere pofsit, ut fupremam urina: partem petat. Sic aliquando adeo tenuis pituita cft Se cum bile mixta, ut nunquam tantam crafsitu dincm recipere ualcat ut fedimentum fiat. Quod in tertianis non exquifitis uidemus, fed non admo dum pituitofis : in quibus pcrfe&a concoftio Se filus contingit cum fola nubecula aut cnxorcmatc abfc iuc fedimento. Primum igitur qux fit materia horum contentorum, & vbi ea gignatur primo, & vbi poftea feparetur, & quomodo mifceatur cum vrina, & in quibus fanis xgris gignatur, quomodo prxtcrea inter fc mutentur , abunde dictum cft . Sequitur vt horum contentorum diife- rentiarum c.wfa» explicemus. T> De e au fit differentiarum contentorum i n Frina. Cap. XIX. 11V n T , vtdiximus, in alijs crafliora, in alijs tenuiora, in alijs copiofiora Se maiora, 1 in alijs vero minora. Fiunt autem craffiora ex pituita crafTiorc Se naturae imbecillita te qux nequit extenuare talem materiarii. Quoniam vero ab initio tenuis eft pituita Se tenuia contenta; crafsiora fiunt ex naturi robore, qua: aereas & aquofas partes poteft confumcrc & per vltcriorcm coftionemcrafsiticm inducere . Quod fi tenuia manent contenta qui prius talia erant, aut pariter crafli manent qui ab initio craffa apparuerunt; arguunt imbecillitatem natura: qui nequit tennia incraffarc, Se craffa concrctaquc fundere Se extenuare. Er go hxc cft communis ratio,quod ea contenta qux pcrfcucrant qualia ab initio apparuerunt, mate riam oftendant talem,nempe craffam vel tenuem, Se naturx imbecillitatem. Vbi enim valida cft, nc- £ ceffc cft vt agendo faciat mutationcm.Quod fi mutatio contingit; materix obedientiam Se naturx robur declarant. Porro multum fit contentum quando plurima gignitur pituita, Se natura valida eft qui poteft illam alterare, feparare, mifccre. Propterca in quartanis febribus Se quotidianis ve ris, etfi multa cft pituita, tamen quia illa frigida eft admodum , deficiente fcilicet bile, pauca fiunt (edunenta , donec diuturnitate calor materiam vicerit, tunc enim multa fiunt. In tertianis vero no this, quia calor ab initio cft acris, etfi pituita abundat, tamen ea facile calefit, feparatur,& mifce- tur poftea cum vrina. Quod fi parcior gignitur pituita ob vi&um moderatum ,& naturx robur; maiora, mediocria, Se minora in (anis,&. in morbis qui materiam fumunt ex fanis corporibus con tenta fiunt, ad materix & roboris naturx proportionem. Fiunt autem contenta hic alba per con coctionem & afsimilationcm. Etenim venarum 8c arteriarum tunici albi funt, quo fit vt quum ipfa concoctio afisirailationc fiat, vel afsimilatio fit, merito alba reddantur qux ab iptis concoquun tur: