Volltext Seite (XML)
128 loannis Argenterij De caufis liuida vrirue, & nigrg, Cap. XI1. A l e n v s liuidas urinas a fola frigiditate, nigras ucro a frigiditate ucl caliditate fieri memorix prodidit:ca fimilitudinc ufus, quod a frigore externo partes liuefcant; nigre- fcant ucro cum uehementiore frigore & calore.Verum illius opinio refelleda cft. Nara ut externx partes frigidis a<5tu caulis expofitx liuorem & nigritiem contrahunt; ita in- ternx partes quum perpetuo calcant,donec uiuit animal,& frigidat dicantur,quia minus habeant caloris quam temperata natura exigit, nequeunt tantum frigoris excelfum experiri, ut liuo- rem contrahant & nigritiemjalioquin omnes qui moriuntur, quum ad eundem frigiditatis gradum perucniant,tales urinas mingerent,quod quum nequaquam fiat,conflat aliam elfe caufam. At nulla alia pateft effe,quam qu£ fumitur ex mixtione humoris nigri,qualis eft humor melancholicus & atra bilis, nam quum parum aliquid ex his humoribus mifcetur,liuidx fiunt urinat; quum multum, nigra cuadunt.idquodoftcndit atramenti & aqux mixtio,qux pro mixtionis ratione hos pariunt colores. B Cotingit quoque ex rebus ingeftis nigris tales fieri urinas.quo modo uidemus eos qui cafsiam affura p Ierunt,urinas facere liuidas & nigrefeentes. Noftram opinionem confirmant quatcrnarij,qui decli nante morbo,urinas nigras emittunt.quod non potefl alia ratione contingere,quam quod humor mc lancholicus uiftus a natura,una cum urina expurgetur, Devrinis oleaceis. Cap. XIII. \ E vrina oleacea multis in locis feribit Galenus.inter quos prxeipuus eft qui habetur in Commentario tertio libri tertij Epid. Text. 77. ubi Icribit quofdam intelligere olco- fam urinam pinguem, qux fit colliquata pinguedine in morbis ardentibus; alios uero intelligere oleofam,que colore & conliftentia fit oleo fimilis:quam urinam ait fe Impius uidiffe cum nullo egn dctrimento:imo etiam concofto morbo,fe tamen non uidiffe uri ^ nam pinguem ut oleum. Iamenim qux fecundum colorem & crafiitiem oleo fimiliscft, nequaquam pinguem effe nimium, quum pinguedo fuapte natura fupernatet. Cxterum urinam qux colore & cralsitic oleo fimilis cft, tradit non cxabte unum habere colorem & unam confiftcntiam; quoniam nec oleum ita exadte hxc habet;pallidam tamen omnino efle, fed ucl magis ucl minus : propterea il lam qux ad candidiorem uergit colorem,humorum denotare cruditatem: qux uero colorem intense pallidum,ut ad flauum ia accedat,obtinet; biliofum oftendere humorem,& periculum indicari ab His urinis,non ob febris prauitatem,fedob uchementiam:quorum aliqui, inquit, fi reliqua lunt falubrb omnia,breuiter liberantur. Sabinus refert quofdam intellcxiffe oleofam,id eft biliofam.fcd eosern- re,quoniam bilis frequenter exit fine offenfione,ncc tam perniciofa diceretur effe vrina olcofa fi effr biliofa. Alios dicit illam fieri cenfcrc 0 (sibus,cartiiagmibus & neruis colliquatis, & proptcrcapf' culum oftendere. Verum contra Galeni opinionem Sabini argumento agendum eft. Nam fi^Q bile pallida aut flaua;quomodo poteft oftendere cruditatem, prxfcrtim fi crafsiticm iam habet q" 1 * lem habet oleum ? Sunt enim vere cmdx qux funt aquofx & decoloratx:qux vero cum crafsitie CO 1 lorem habent,pallidum aut flauum oftendunt. Iam bilis generationem & cxeretiqncm, & propte-* rea cruditatem infignem non oftendunt. Quod fi folam oftendunt cruditatem aut carorem hilio* fum;non proponerentur ab Hippocrate inter vrinas qu£ epidemicos morbos oftendunt.Scribit ident Galenus in libro primo de Crifibus; colliquationis effe fignum fi olcofa mingatur urina. In quo lo co non potes oleofam vrinam aliter intelligere,quam quod aliquid habet pingite quod olei inftar fu- pernatet.hanc enim loco prxeitato & alibi ex pinguedinis colliquatione,vt rationi confonum cft> fie ri fcribit;& propterea cft quidem mala,non tamen lethalis, quandoquidem in pinguibus & molliori bus corporibus ex folis tertianis febribus tales fepe reddi vrinas videmus. Malx autem fuht & perni ciofx in hebticis febribusmam tunc tales perfeuerant vrinx, (quod non fit in tertianis ) & magnam oftendunt effe caufam, qux a corpore extenuato & exficcato oleofam fiibftantiam adhuc exprimat. £ Auicenna tres fpecies facit olcofx vrinx;vnam quam dicit totam effe vndtuofam & pinguem: aliam qux folum eft vn<ftuofa,in fundo:aliam vero qux folumin fuperficie.addit quartam qux coi ore oleo fo apparet. Verum,vt inquit Galenus,quomodo quod pingue & vndluofum eft, potefl: mediam Sc infimam partem petere ? Scribit idem auditor,oleofam ita didtam,quod colore fit olei,fieri,quod ab i! }a citrina mixta cum fubliuitatc qux colori olei afsimilatur, propter vifeofitatem qux cft in ipfo, Sc & tranflucentiam eum nitore adipino,& cum fplcndore fiibftantix ad quadam fpifsitudinem trahit. Qux verba intelligi non poffunt,ignoro enim quid per fubliuitatem intelligat. Videtur tamen velle, quod huiufrnodi vrina fiat ex citrina bile cum aliqua materia vifcofa:& mihi probabilis videtur illius opinio,verum oleum non habet re vera colorem pallidum,fed pallidum liuefccntem'. Quare videtur mihi fieri ex portione billis pallidx & atrx color vrinx olcofx.& propterea perniciofx folent effe ta- jies vrinx,eo quod atram bilem recipiat,qux cancrofbs & malignos morbos parit. Et quia crudita-