Volltext Seite (XML)
De Vrinis Liber. 125 ^ quibus pofitis,contingit vrinarum colores mutari; & alix quae dicuntur cfle cau(x,non alia ratione caufe funt,quam quod aliquid conferunt ad generationem, prxfcntiatn,vel priuationem,& abfen- tiam illius cau(x,quia enim forte eadem caufa cft in fenibus quae in i js cft, qui plurimum vigilarunt, aut plurimo cibo ac potu fefe ingurgitarunt, ideo decolores & aquofx in illis funt omnibus vrinx. Iam vero inter illos, qui immediatam & proximam hanc caufam conati funt inucnirc. Montanus putit colores omnes vrinarum fieri a folaprxfcntia vel abfentia humorum, nullum autempofle fieri a fola altcrationc.cuius opinionem ita refello . Primum,quod color qui cft in contentis,non fiat alia ratione,quam per contactum & altcrationcm partium,quomodo etiam (anguis ruber in abfcefsibus fit pus album. Qm>d li audtoritate certare vellem,feribit Galenus in libro primo dc Crifibus,& alibi pafsim,vrinis liuidas nigras fieri aliquando ob mixtionem nigri humoris, aliquando ob folam calidi titem, nonunquam vero ob folam frigiditatem. Sed quia mihi perfuadere non poiTum,tales vrinas fieri vnquam ob folam caliditatcm aut frigiditatem,vt poftea offendam,ideo cum eo aliorum aufto- B riutc pugnare nolo. Sed pixter illa qua: de contentis diximus,quid poteft potionem mutare rubram in albam,&: illud excrementum aquofum,quod vrinx liquorem elfc diximus, gignere fuis qualitati bus pneditum,prxtcrquam ventriculi adtio & conco£tio;qui quidem ventriculus natus & aptus cft, vt alia: partes qux alba: funt, mutare ea qux tangit & concoquit in fibi fimilcm colorem. Ergo co lorcs quidam in vrina, & in ijs qux in vrina cotincntur,cx fola altcrationc. Sed dc alijs poftea. Nunc vero dc caufis colorum ipfius liquoris agamus; & primum dc albo, taquam deprimo extremo,a cuius rcccffu verfus alterum extremum,nempe nigrum,ali j omnes cmdnant. De albis Vrinis & earum caufis. Cap. VIII. |Nter albos colores primus occurrit aqucus,qui re vera color non cft, ficut nec aqua colorem aliquem habet, vt feribit Ariftotcles, Elementa non effc colorata; (ed aqua Sc aer quia plurimum in (e luminis recipiunt & diaphana funt,ideo albedinis (pcciem prx fc terunt. Huiufmodi color vrinx aquex fit a fola alteratione ventriculi. Eandem ha bent caufam cry ftallina & niuca. Alix vero omnes mixtione alicuius materi^ fuum reci piunt colorem. Qux vero ita funt aquofx,tales minguntur quales funt genitx, fi humor qui eas fo- Ict tingere in bene aut male valentibus,cum vrina non mifccatur. Solet autem mifccri portio bilis; vri nx fubpallidx, pallidx,flaux,aut alterius coloris redduntur. Non mifcctur autem talis bilis, vel quia non gignatur ob copiam matcrix,vel ob frigidiores qualitates,vel ob caloris natiui & naturx imbccil litatctn, aut quii nondum concoftio perfeftionem cft aflequuta, propterea recenter abfumpto cibo & nondum conco&o,vrinx aquofx redduntur. Sic in quartana febre & in pituitofis morbis,& in fri gidis temperaturis, xtatibus frigidis,in mulieribus, in vigilia poftquam multum procefsit,Sc in alijs corporis conditionibus frigidis,vrinx decolores minguntur, quia minimum bilis gignitur, quod cum j) vrina pofsit mifccri.vbi vero fertur ad alialoca idem humor,definitque mifccri cum vrina, vrinx qux prhu tin&x erant,aouof$ cuadunt.undc cx huiufmodi vrinis (olemus in febribus ardentibus deliria prxdiccrc. Contingit etiam non mifccri alios humores cum urina,eo quod uia fit illis occlufa , per quam urina/pix tenuis eft,ferri poteft & folct. Qiyo modo cum incipit calculus uigere in renibus, urinx tenues & aquofx minguntur,quod fcilicet tunc adeo fint renes,& meatus urinarij ocdufi,ut uix aquofo & tenui humori uia pateat. Piunt ergo tres primx fpccies albx urinx;ncmpc aquea,niuca,& cryftallina,pcr folam altcrationcm ucntriculi. Glauca ucro,charopa,& laftea,cum habeant colorem qucndam,qucm non poteft tunica ipfius ucntriculi inducere in potione & aqug materia, fiunt omni no cx miftionc alicuius humoris . Id quod etiam oftendit, quia iftx urinx maiorem quandam ha beant,CTafsitudincm,quam wcsprcdidt^.Eft autem humor qui miftetur non alius,meio iudicio, qua bilis pallida & cra(fi,in pauca quantitatciid quod externarum rerum mixtio oftcndit.Nam fi exiguam portionem pallidi aut flaui mifccas cum aqua multa;glaucuin,charopum, laffeum, & fer ladtis red- £ des coloremj Pituita autem non poteft cflc,qu£ talem colorem cfficiat.nam ut ipfa pituita cum tenui tatem habet & cratior res cft,nec calorem aliquem habet,qui fpargi pofsit per liquorem; ita hos, dc quibus agimus,colores qui cum tenuitate funt commifti nequit facere. Quod fi alba fit 6c crafla,pof. fet forte fieri a multo pure mixto cum urina-.a pituita ucro fola crafsitics fieri poteft, fed alhcdo ne quaquam,in fubftantii ipfius liquoris.quippc cum uideamus in nothis tertianis urinas craffas, quod pituitj cft indicium,& tamen rubras ucl flauas,quoniam talis color ex bile fit,qug cum liquore fpargi tur.Pituita autem innatat & contentu facit.Pus uero cum fit friabile, albedinem quoque poteft face- rc: fed cum fit craflum, paulo poftea fubfidct, & colorem proprium relinquit, 'qualem recipit urina ex humore , qui natus cftaptus illius liquorem tingere. Propterea Montanus euidenter errat, qui glaucum colorem quem fimilcm cfle dicit eorum albo & noftro,$c charopum,id cft c^rulcum,clarum & oleaginofum in urina,& liuidum etiam ait fieri a frigiditate maiore aut minore. Nam frigiditas fo la,nequit faccrc in noftro corpore colorem aliquem: feci folum poteft ofteodere, non fieri generatio nem .