Volltext Seite (XML)
De Vrinis Liber. 12 3 A mus.Mingendi vero differentias quoque {latuimus; quum dicimus quafdam emitti facile, alias dif ficile,alios voluntarie; inuoluntaric,alias cum dolore aut abfquc dolore excerni: nam etli proprie ad ipfamvrinam non pertinent lix differentia::tamcn conferunt ad (edes affe&as & caulas efteftuum dignofccndas.Sed hxc fufficiant de differentijs vrinarum. De caufis Vrinarum. Cap. J111. A v s a s vrinx qua: in ea appareant figillatim explicare oportet, quoniam diucrfe funt caufx. Quod fi vrinx lplius caufas videamur fatis explicaffc, quum illius gene rationem & naturam explicaremus; verum quia docendi ratio cxpoftulat, vt de caufis vrinx primo agamus, in qua aliarum omnium rerum quas in vrina cflfe diximus natu ra polita eft , ideo non pigebit eafdem breuiter repetere. Vrina: igitur materia eft £ quicquid in aquofum humorem verti poteft, & potiflimum quidem potus: fed is non folus, quia ex iufculis aquofis & ex fructibus fimilibus vrina plurima etiam gignitur, necnon ex vniuerfa maflii fu- fa^ittcnuata & liquati exprimitur cliciturquc aquofus humor & urina. Quo padto diuretica medi camenta prouocarc vrinam dicuntur,quia (cilicet materiam ex vniucrfis humoribus veluti deprimant, aut faltem aquofum humorem natura: prouidentia relidtum ad illorum ventriculum feparent ,&ad renes vcficamquc conucrtant.Caufa vero efficiens huius aquofi humoris eft conco&rix facultas ip~ fius ventriculi,qui potionem fc alia aquofa, qux fumuntur, emittat in album colorem qualis eft ven triculi color. Locus autem in quo gignitur, ventriculus eft: a quo vero feparatur aquofus hic hu mor , eft ciua vcnatlocus vero in quo recipitur, vclica eft : inftrumcntaper qux fit feparatio,funt re nes; finis, noftri ctmferuatio. Separatur enim ferofushic humor ab vniuerfa humorum maffa,vt probe nutriri poflit vniucrfum corpus. C De caufis confiflcntix Vrinx. Cap. V. Ovsistsutiae vrinarum caufas generatim non tradunt au&ores noftri, aut certe ita docent,vt intelligete non liceat qua: fit immediata caufii tenuitatis,craflitudinis, mediocritatisque illarum.Dicunt enim tenuem indicare vel priuationem cottionis, aut obftruftionem in venis^tut debilitatem hepatis,aut meatuum qui ad vrinam funt defti- nati,& ob debilitatem non attrahunt nifi quod tenue eft ; aut fi attrahunt, non tamen eijciunt nifi quod tenue eft: aut multam aque potationem aut vehementem frigiditatem cum ficcita- te caufam cfle dicuntrhxc Auicenna. Verum licet adhuc dubitare, quomodo priuatio co&ionis aut obfiruftio aut alia: prxdi&x caufx confidentiam mutcnt;an.f.per fc id faciant, an vero per accidens alioquc interueniente. Ego vero arbitror vrinas femper fuapte natura tenues cllc, fieri autem craffas aliorum humorum permixtione : nam aquofa»humor,(icut & aqua , pcrcodtioncm folam infpiffari' t) CTalTcfccrcquc nequit, quoniam terrenam fubftantiam non habet, aut certe exiguam. Nam a frigido nihil in corpore noftro, aut certe non vrina concrefcere & craflefccre poteft. Igitur quod crudo ad huc morbo aut cibo tenues mingantur,cruditas per fe non e-ft caufi, fed quoniam expurgationes fe- parationesque humorum 3c excrementorum non fiunt nifi pera&is co<ftionibus;ideo fit, vt cruditas- dicatur effc caufa tenuitatis; concodiio vero crafsitudinis. Eodem pa<5to obftrudtiones meatuum' Trinariorum tenuitatis funt caufa, quod prohibeant ferri cum vrina, quod crafsitudinis illarum cau fa cft.Dcbihtatio vero hepatis caufa eft tenuitatis,quia concoqui non poffunt humores, prxfertim fi a frigiditate labefactetur, concoCtio. Eadem ratione cibi potusque immoderata copia tenues reddit vrinas,quod fcilicct nituram grauet, & co&ioncm perferri impediat,quomodo frigidos affeCtus ven triculi ex vrina etiam przdicimus, quoniam frigiditas eft in Ventriculo, conco&io qux illic elabora tur, nequaquam perfici poteft. Ea vero fruftrata nequit probe fieri,qua: in hepate exercetur. Ergo conftat craffas fieri vrinas ex humorum permixtione, tenues vero emitti, quoniam nihil cum aquo- E fo illo excremento crafsioris humoris pcrmifcctur.Quis vero humor mifcci i pofsit, qui crafstitudi- nem faciat,uidendum eft. Poteft quilibet ex quatuor humoribus ex quibus coipus conftat, fanguis, bilis vtraque & pituita,nec non aliquando pus,in iis videlicet, in quibus vicus eft in aliquibus parti bus ad vrinam reddendam deftinatis ,ac ex eoiore & odore quifnam fit facile dignofcitiu. Nam qua tuor humores proprijs coloribus diftinguuntur: Pus uero a pituita odore feparatur, confiftentia,& alijsidc quibus vt hic agamus non eft noftri inftituti. Non mirum igitur fi morbi initio tenues min gantur vrinxinam tunc cruda omnia funt,nec aliquid a natura expellitur.Aut fi craffx, tunc apparent vel indicant magnam fubcffc humorum copiam, quam natura nec retinere nec elaborare poteft: aut humorem declarant,qui facile aliqua ex parte vinci & {ecerni poteft, quomodo in tertianis craffx ru- brxque vrina: primis diebus apparent, ex bile crafsitudincm adepta:, & in pituitofis morbis,vbi ma gna eft pituita: copia, crafsifsimx pitukofxque redduntur vrinx. Ybiucrohajc duo abfunt, primo