Volltext Seite (XML)
106 Ioannes Argenterius ‘ fitate,aut a communi confhetudinc pcrfuafus. Qm tamen id, quod cft cxaftum, quarrunt* noftram^ J 6nl f a/i-4 - probabunt fententiam. Eft autem pleuritis lateris affe&us, ut nomen ipfum oftendit, verum quo niam multa funt in thorace partes, affctifcus primarius cft mcir,'drang foccingentis coftas,(camelario vero intercoftalmm mufculorum, vt fymptomata docent. $untporro du® membrana circa coftas, , ^ ^ - vna qua peculiariter fingulas ambit, qua exterior a Galeno dicitur: alia, qua internam fupcrficicm thoracis conftituit, qua potiffimum in pleuritide laborat. Eo enim quod illa primo,& maxime af- 4 Jp- < fteiatur, exquifita, ueraque pleuritis cenietur effe, Nam inter aliam membranam, & oiTa non vide- rVi'4r»*e tur colligi poffc fanguis, & Heri inflammatio primario affc&u, Quod ii mufculi ipfi primo inflam mati ipfam membranam afficiant, pleuritis fit, qua non exquifita, nec legitima dicitur, fed fpuria. Parit autem inflammatio(vt de genere morbi dicamus) morbum in intemperie, & folutionc conti- nui,non autem femper morbum in magnitudine, ut multi putant, qui triplex genus morbi in ca nc- ccffario inueniri contendunt. Neque enim femper magnitudo loci affc&i perinde augetur, vt pars inftrumcntaria ob illam cogatur deferere fuas funtitiones. Accedit autem femper intemperies ob ca- “ lorem humoris,qua naturales a titiones labcf.ititat; & folutio continui ex tenlione , unde refpiratio laditur. Cceterum differentias quafdam habet pleuritis vt morbus eft, alias vero vt pleuritis cft : cft enim morbus magnus, acutus, continuus, pcriculofus, compofitus , ordinatus, & inter eos, qui paulatim /oluuntur: & nunc legitimus, nunc fpurius: fic inter hyemales, aliquando inter ver nales collocatur. Propn® vero illius differentia ab effentia illius, caufis, & effetitibus ducuntur. Ad effentiam enim ilia pertinent, quum dicimus quandam effe veram, inflammationem fcilicct ve ram intelligentes, aliam non veram, quales funt tumores ex flatu, aut pituita eos locos infcftantes. Jtcm quum dicimus quandam effe in principio, vel incremento, ftatu, uel declinatione, hac enim quum a partibus ducatur, in effentia poni debet, licut illa qua a proprietate ducitur, quod fcilicct quadam benigna, alia vero maligna exiftat. A caufis vero efficientibus ducimus eas differentias, quum dicimus quadam a calore, aliam a frigore, vd dolore, vel ab alijs huiufinodi occafionibus ex citatam . Et quoniam efficientes requirunt modumin agendo, variaque cft natura efficientium, fi- ^ quidem nonnulli® gignentes, ali® iuuantes, & 1®dentes, ali® augentes, uel conferuantes dicuntur; ob id nonnull® ab iftis fontibus rcfultant differenti®. Veluti illa eft, quod qu®dam per eomprcf- ftonem, alia vero per fullonem, vel cxpulfionem fit nata, docet enim h®c generationis modum, gi gnit autem calor, frigus, & alia huiufinodi, dc quibus in caufisagcmus, qu® & augent, fouentque affetitum j a quibus differenti® quoque peti poffunt. Qu®dam enim augentur, foucntar ,kdun- turque a frigore; h® fcilicct qu® a frigidis funt excitat® , ali® vero a calidis , nimirum ill^quas ca lor peperit. Sunt & i nter iuuantes, qu® morbum foluunt, diffcrcntiafque capiunt a diuerfitate co- fiun qu® opitulantur, folutionifque modo . Nam inter illa, qu® foluunt, qu®dam alterantia funt, alia vacuantia, alia alterius generis, qu® quidem conferunt, uel quod digerant materiam aut con coquant , aut per alui fluxum, aut fudorem , aut alio modo eam vacuent, vel quod ad abfeeffum perducant, vel aliter conferant. Proucniunt & a caufa materiali differenti®, qualis ea eft, q uum di cimus pleuritidcm quandam effe, qu» fit a (anguine puro, aliam vero ex mixto cum aliquo humo- re. Pr®bet & fuas differentias caufa qu® fubietitum vocatur , fic enim dicimus quandam effe pleu ritidcm , qu® membranam ipfam primario; aliam qu® ftcundario; aliam qu® fuperiores , aut me dias , vel ipfimas, vel dextram, aut finiftram , aut omnes partes pariter occupat. Finem fpcftamus» «pium dicimus quandam effe Icthalcm pleuritidc m, aliam falutarem: cuius generis illa quoque puta- npoteft, quando dicimus quandam breuem effe, aliam longiorem; qu® fcilicct breui temporis fpa- <io,aut longiore ad finem properat. Quum vero dicimus quandam effe, qu® vehemcnte&dolo- res, vel mitiores, vel delirium, aut fitim, aut fyneopen; aliam qu® neruorum conuuliionem, uela* Jiud malum adfert, ab effetitibus differentias fumimus. A tque h»c' quidem dc differenti js fufficianr, ex quibus reliqua eiufdcm generis facile intelligi potemnt. Nunc accedo ad caufasplcuritidis, & differentiarum illius , Itaque fi pleuritis inflammatio cft , h®c autem tumor cft, qui ex materia in parte colle&a nafeitur, caufitm unam immediatam habebit; materiam fcilicct in parte laborante re dundantem , Eft autem materia inflammationum fmguis vel fblus, fi ca exquifita cft, vel cum alio £■ humore mixtus, veluti pituita, bile vtraque, & ferofo humore. Vt plurimum tamen a fanguine bi- liofo fieri folet: hic enim facilius membranam afficere, & coniunftam cum coftis feparare ob fuam tenuitatem, & caliditatem poteft. Ex finccro autem alio humore fieri nequit, fi modo inflamma tio omnis materiam habet fanguinem. Eftporro (anguis materia,ex qua pleuritis fit, & efficiens conftituenfque caufa. Nam ex illo inflammationem fieri, & fanguinem inflammationes facere, & conftitucrc dicimus. Cceterum colleftionis humorum in aliqua parte caufa vel congeftio cft, q l! ® paulatim fit; ex qua frigidi, Sc duri tumores procreantur, vel fluxio, ex qua calidi, & laxi tume res frigidi nafcuntur. Erit ergo fluxio caufa ipfius inflammationis aceruans fcilicct humorem > cx quo ilia conftat. At quum fluxio motus quidam fit, aut fine motu non fi at; neceffc erit effe, q 110 ® moueatur ; unde incipiat motus, in quem finiatur & per quem fiat: aliud pr®terea, quod m£>bil* moueat,