Volltext Seite (XML)
DeConfuItandi Ratione. 105 -/ - A tionern Sophiftis relinquamus, qui fub aliorum nomine , & authoritate teCti fuam produnt inlci- tiam. Caeterum pronuncianda funt omnia non ad apparatum, nec ad oftentationem, vel ad ui£to- riam, quae a nobis dicuntur in confultationibus, quemadmodum multos ambitiolbs, vel etiam per- uerfos medicos facere videmus, qui liaec diligenter obferuant, vt ab aditantibus gratiam captent, fed ad decorum, vtilitatemque regri cum fumma modeftia, & humanitate, non tremula uocc, non irri denti, aut elata, qua vel ignorantiam; & docendi imperitiam, aut fuperbiam, offendamus, fed fir ma , & moderata cum quadam grauitate: ex quibus rebus medica; artis antiqua fama, & authoritai apud omnes retinetur. Haec habui ftudiofi iuuenes, qua: de confiiltandi ratione in tantis alijs rebus, &grauioribus ftudijs occupatus breuitervobis traderem, & conlcribcrem. Quae vtinam uobis prodefle, veftrifquc ftudijs, (Vt opro)ornamento effe poffint. Quod vt commodius fiat, pateatque vniuerfa confultandi ratio, exemplum fubijciam, in quo omnes illius partes certo quodam dicendi filo coniunftse apparebunt,facilequc ad alia trahi poterunt ab his qui non ofeitanter ca, quae haCtc- B nus tradidimus, haec quas fequuntur, fimul legerit. Exemplum fumptum ex pleuritide. V b 1 T A V 1 aliquamdiu quo exemplo vti deberem in hoc inftituto. Nam fi aliquis poneretur aiiquo morbo, vel fymptomate ex certis caulis correptus; non videretur res poffe doceri in eo,quod forte nulli alteri vnquam accideret; nec poterant methodo tra Clari, qu$ ad propofitum exemplum pertinerent, ut quse ex fuo genere, & communi fua tractatione nequaquam ducerentur. Vcluti fi quis fingeret hominemadolefccnte, gracilem, biliofum, media hycmfc tertiana notha correptum; haberet certe quod diceret in hoc cafu. Verum deeflet quod ad omnes tertianas', omncfque astates habitufquc corporis & anni tempora tra hi poffet. Nec in hoc exemplo caulae, ligna, fymptomata, remedia, viCtufque ratio portet inteliigi, C propterea quod hasc ex generali ratione, & natura terti anas nafcuntur, quibus non explicatis , hasc quoque ignorari neccffc cft. Quod fi affeCtus aliquis communis proponeretur,vt febris putrida, non videbatur id ad noftrum inftitutum pertinere, in quo leCtorem exercere volumus particulatim, quas generatim ars ipfa hadenus docuit. Non enim quid febris putrida poftulet, aut quas habeat caulas, uel figna, aut differentias, aut qualis illius fit natura, quaeri in confultationibus dicet quilpiam; fi'd quid habeat huius,aut alterius febris,quidque fingulis conucniat a medicis peti, adeo vt de lingulis exempla poni debeant; quod quum fieri nequeat, nec etiam probari polfit aliorum inftitutum, qui in explicatione eius, quod commune eft, dumtaxat uerluri volunt, latius effe duximus vtrique fati fi facere, atque imprimis affedum vnum proponere,de quo generatim dicamus, ex coque poftea parti cularia exempla nonnulla elicere. Nam & aliquando de eo, quod cft commune,confultationcs in- ftituuntur; adeo vt perfeda nequeat effe traCtatio, fi co prxtermifib rem ad lingularia contraha* mus; fiquidem graffante aliquo morbo ab incolis petitur ratio, qua imminens malum prxcaucri, aut I) iam praeiens abigi valeat. Ex qua quidem ratione quid fingulis expediat, qui medicinam illis in lo cis fa&itont, colligunt. Petuntur ergo medicorum confilia frequcntifsime dc co, quod fingulare cft ; nonnunquam tamen de co, quod eft commune, ab illis deliberandum. Itaque quaerenti mihi quonam exemplo in hac re vti portem, nullum cft vifum aptius, accotnmodatiufque ipfa pleuritidc; tum quod frcquentilfimus fit, ficinfignis hicaffe&us, tum quod multas differentias, caufas, & fym ptomata obtinet; prxdicendiquc rationem difficilem oftendit, & denique plurima poftulat prx- fidia . Ex quarum rerum explicatione attingere poterimus omnia capita fiupenus pofita . Sic enim Hippocrates in libro de Ratione ui&us eum libi potilfimum proponit affcCtum, in quo om nium acutorum morborum uiCtum, curationemque doceat. Sic Galeuus in libro de Conftitutionc artis,inter omnes morbos pleuritidem pro exemplo fumit, in quo monftrct, quonam pa&o morbi, Si pars affeCta cognofii, & curari poffint. Hunc ergo affcCtum nobis proponamus; atque ita exor diatur oratio. Qwqaiam-huc conuenimus, ut pleuritidem curemus, nec id facere licet, niti prius E intelligatur illius natura,differentix, caulk, & fymptQinata. Ideo dc his a nobis agendum erit. Et quia ea dignofeere non datur, nili per fua fignpi, propterea de his quoque dicemus. Nam in conful- tationibus huiulmodi figna propriam tractationem obtinent. Proterea quum medicus dclperatos affeCtus abigere haudquaquam aggrediatur, varicturque in falutaribus medendi ratio, ob ca, quae futura funt in fingulis malis; ideo prxdiccmus quid fit futurum . Quod fi fperabimus hominem iu- uari pofle noftris praeftdijs, tandem inueftigabimus quae, & quot fint a nobis proflanda, quaque ra tione fingula auxilia exerceri poterunt. Ac vt a primo exordiamur, quod ad eflentiam pertinet. Quum pleuritis fit aliquid praeter naturam, fint autem omnia huiufinodi vel morbi, vel lymptoma- ta, vclcauf* morborum, dirn plruritidemcaufam morbi effe: fiquidem inflammatio cft, quae quum tumor fitprotcrnaturam, vitiat ftru&uram partis. Vitium autemipfiusftruCturx,non autem id quod illud committit morbus eft. Non tarucn impedio fi quis morbum vocare velit Galcm autho-