Volltext Seite (XML)
D e C onful tandi R a tiorie. 105 ^ turi fint,an venas (cftio alicui competat, dicent eam indicari a morbo, humore, artate, viribus, re gione , coeli ftatu, corporis habitu, anni tempore, vitas conditione, & ab alijs huiufinodi infinitis; «pium tamen ex Galeni dodtrina vnicum duntaxat iit, quod vnum indicat; reliqua vero omnia , vel coindicarc, quod eft oftendere id quod indicat, vel impedire primo, quod eft contraindicarc vel fc~ cundario, quod eft correpugnarc, dicanturialia vero funt, quae quoniam nullam huiufmodi habent vim permittunt exhiberi, quod quaerimus . Quin & ille communis multis error eft, quod victum, vel remedia deferibant, aut decernant aegrotis nullo propofito indicante. Dicet enim forte quifpiam eiTc opus adftringentibus, calefacientibus , aucrtentibus, aut vino, vel aqua , aut alio denique prx- fidio. Item morbos iingulos certo numero auxiliorum abigi, nec tamen interim aliquid proponet ille, aut colliget ex his, quae prius in collegio dixerat, quod fuadeat id e {Te faciendum, quod quidem fit eo quod indicationum vis, & vfus ignoretur, fine quibus nulla agendi ratio in medicina confla re , nec aliquod medici officium, Galeno etiam authore, exerceri poteft. Igitur medicus antequam £ ad confultationes veniat, prxnouiffe debet, qux,& quot fint, quae indicent, quid praeterea vnum- quodque admittat; ut quid indicet conferuationcm, quid ablationem , prxferuationem, rcftaura- tionem, quid vidtum, quid remedium, quid alimentum, quid cibum, potum, alterantia, vacuan tia , & quid in lingulis generibus lingula oftendat.Vt in vaeuationc quid fcnfibilcm, quid inlenfibi- lcm; quid fanguinis detradtionem, vel purgationem, aut aliud denique quod vacue t,infinuct.Poftea vero quid his repugnare valeat, tenendum cit ;vt alia, qux coindicant, & admittunt. Ex horum enim confiderationc inueniemus an agendum; quid, qua materia , quali, quantaque fit opus, quo item modo, quove ordine, & tempore, & in quo corporis loco ca vti poffumus. Hasc quidem gene rali quadam tra&ationc in illo noftro opere fumus complexi,& alia, quas fingulis funt propria forte aliquando prolequemur, ca inquam quas ad vacuationem, nutritionem, aliaquc vita: prxlidia Ipc- £tant. Verum ne interim defit noftra induftria rudioribus, vno exemplo quas diximus de indicatio nibus,patefacere inflituimus. Statuamus ergo hominem clfe fatis infirmis viribus, declinantis xta- C tis, hirfuto, nigroque colore, gracili habitu, in quo amplas venas, & tumida: appareant, qui media seftatc quartana febre cum duritie, & tumore lienis vna etiam cum vlceribus profundis, dcpafccnti- bus, nigricantibus in cruribus fit correptus; quorum quidem affeftuum natura, genera, differentia:, caufe,euentusqucpcrfignainconfulationciamfintinuenta,adeo,vtnihilluperfit, nifi vt quasra- mus agendi rationem. Dicet profedto in hac rc medicus ad hunc fere modum. Quum medendi om nis ratio perficiatur certis quibufdam fcopis, & his,quorum beneficio Icopos illos affequimur, con flat quo ad fcopos attinet eos vniucrfos proponendoselfe tanquam necelfarios; videndum enim im- primis,an agendum fit.Deinde qux,& quot prxftanda,tertio quid ex multis primo loco faciendum, & fic deinceps rcferct(fi velit)noucm illos Icopos,redibitque ad primum,quem per indicationes hoc modo alfequetur. Nam quoniam natura affeftuum, de quibus agimus, huiufmodi eft,vt nec hi dc {perati fint, nec tamen adeo leues, vt folius naturx beneficio abigi valeant, indicant plane aliquid a medico agendum effe.Quid vero , & quot prxftanda,cx differentia,6c numero malorum indicatur. T' Nam quoniam illafunt prxter naturam,indicabunt fili ablationem. Sunt autem quatuor potifsimum affe£tus,qui peculiarem adtionem, propriaque remedia indicant, tumor inquam, & durities lienis, febris quartana,vlcera,8t horum caufx. Quapropter ex numero affc&um generatim indicantur nc- celfaria effe quatuor auxilia,qux quatuor malis fuccurrant. Ex quo patet numerum indicantium nu merum remediorum oftendere; & quid prxterea vnicuique conveniat. Nam tumor indicat, qux il lum auferant; qui quoniam durus eft, mollientia oftendit neceffuia, febris qux refrigerent. Vlcc- ra, qux carne repleant ,vniantquc diuerfas partes. Caufx verocuiufque mali fua quoque indica bunt peculiaria auxilia, multitudo inquam, quod vacuet, cruditas quod concoquat, humoris acri monia quod eam retundat. Partium intemperies, qu| noxiam materiam procreat quod illam aufe rat^ denique caufx, qux inuent^ funt, & pofitg fua indicabunt remedia. Cui vero prius luc- curreridum fit, cuique deinceps ordo malorum oftendet, fiquidem illud procedere debet, fine quo tcliqua fieri nequeunt. At ncc febris, nec vlcera, ncc obftru&iones, nec tumor, nec intemperies •Jt tolli poffunt, nili prius veng, quf plcn^ funt, exinaniantur. A vaeuationc ergo incipienda cura tio, ita indicante caufi, qu^ fibi primum locum vendicat. Ac quum vacuantium plura fint genera, & differenti^; conftataquali, ac fenfibili vtendum effe vaeuationc, & proptcrca adhibenda effe, qu£ id proflare pofsint. Nam quum fanguis abundet in corpore, qui paratus eft affe&us augere, fanguinem demendum effe intelligimus,itquc eum quidem copiofiim, quia multum abundat, ihdi- cante fcilicet copia humoris quantitatem fui prQidij . Verum quoniam crafius eft fanguis , la tam fedtionem poftulat. Sic enim indicabit qualitatem remedij qualitas humoris. A vena au tem extrahendus,quoniam in venis abundat, (ccandaque uena interna finiftri cubiti ut ii toto cor pore , maxime tamen a liene fomite malorum , humor educatur. Hoc enim modo locus in dicantium , locum indicabit remediorum. Eo ucro tempore fui uacuationcm poftulat fanguis , quo facilecommode exire poteft. Quod fi vereamur ne confcrtim irruat in partes aff> Ioan.Argent,DeConfultandi Rat. Q 4 ftas,
