Volltext Seite (XML)
DeConfuItandi Ratione. i o i A icopi vacuandi, & nutriendi, ncc fimplicium, vt compotitorum affc&uum! praecedant; tamen tum enumeratione, tum inueftigatione qui fuapte natura, vel cogente tractatione primi exi- ftunt; a quibusque reliqui nafcuntur. Vbi enim non conflat die agendum,primumeft, quod quxritur, an agendum fit; deinde qux, & quot agenda. Quod fi plura occurrunt, quaeritur ftatim ordo, fi, modo illa fimulobiri nequeunt. Succedit poftea quid in vnoquoque agere opoitcat, & re liqui deinceps fcopi fequuntur, vt fupenus cnumerauimus. Ac quantum quidem necdfaria fit ho- , cum fcoporum confideratio, tum in opere noftro abunde offendimus , tum ex hoc maxime patet, quod medicorum confultationcs , & libri, qui de medicina pra<ftica(vt aiunt)funt feripti, contem pto , quem a principio pofuimus, fecunda fcopo, incerti reddantur, omnique arte carcant. Nam poftea quam abunde de generibus, differentijs, caufisque morborum in illis difputatum eft, aggre diuntur omnes docere quali aere lit opus,quod genus alimenti conueniat, &c nefeio qux de fomno, & vigilia, excretis,rctcntis, animi que perturbationibus prxeipiunt; qux ncc omnibus arfcftibus, & B caulis, qua: prefidia fua poftulant, nec ijfdem malis ab initio vfquc ad finem competunt; qug qui- dem(vt omnibus pateant) operxpretium elTe duco exempla quadam adferre cx illis confultationibus, & libris excerpta. Igitur fi quis illorum forte phrenitidis curationem inftituat, dicet vnus quinque intentionibus eamabfolui,viiftus ftilicctratione tenui, & adftringentc,auertentibus, repellenti bus,intemperiem calidam capitis corrigentibus,& materiam digerentibus. Addet alius aliam ex aere, alius vero alias ex alijs. Nec vnquam inucnirc cft duos pra&icos, aut confultantcs de eodem affe- €Iu, qui in his fuis intentionibus confentiant. Verum hoc grauius cft malum quod non doceant, quur his praefidijs fit opus,fed de eorum numero ftatuant legumlatorum more.Quod fi etiam demus illa effe necdfaria,non tamen propterca femper fimt adhibenda. Quare prxfcribcndum eflct quadiu , & quatenus nullis fit vtendum.Si.n.forte fluxio aucrtentia poftulat,ca coliibita defiftedum erit ab his auxilijs,qux contra illam faciunt,& ad alia properandum,qux fuccurrant alijs malis,qux adhuc in cor porc coniiftunt.Qubd fi aliqua fimt qux per vniucrfum morbum in vfum veniunt, non tamc propte C rea illa ciufde naturg perpetuo cfle debent.Nam acrem frigidum in phrenitide ab initio imperamus,vt repellatur humor a capite,refrigcrcturquc,atque ita ad fluxione ineptior reddatur. Venim quum refti- tit iam fluxio & id,quod impa&um eft in cerebro,digerere difcutereq; oportet,vt ab alijs rcpellentib. recedimus ad digerentia; fic aerem calidum, aut certe non frigidum tunc eligere oportet , mutanda- que eritfomni, vigilia:, cibi, potionis ,& aliorum omnium ratio ,adco vt temere illi vnamviucn- di rationem, per vniuerfiim morbi curfum aegrotantibus iniungant. Qux quidem incommoda ne mo vnquam aut feribendo, aut confultando, aut ipfe folus medendo fugere poterit :nfi proponat qui nam ,& quot fint affedtus , contra quos fit pugnandum. Nam eo inuento non folum multo plura licebit excogitare auxilia, quam illi faciant, fed etiam illud intdligemus, quando fit ab vno ge nere iam recedendum, & tranfeundum ad reliqua ; quandoque varianda, qux in continuo funt vfu, & demum quiefcct ccito numero rerum inuento. Acvtin exemplo propofito verfemur, colliget medicus cx his , qux antea deeffentia , generibus , differentijs , caufisque malorum infcftantium corpus docuimus in eo , qui phrenitide laborat , duo cfle imprimis , qux noftram operam poftulcnt, vires inquam, quae fui confcruationem indicant ,& id, quod eft prxter naturam, quod Iui abla tionem monftrat ,quinque vero potifsimum cfle prxter naturam, fluxionem ,caufas fluxionis, id quod influxit, febrem, illiusque caulas; incipiendum vero cfle abeo, quod cft p rxter naturam , quoniam magis urget, quam id, quod fecundum naturam eft.His autem, qux funt prxter naturam vel omnibus ftatim,vel ei certe, quod maxime infeftat, fuccurrcndum efie. Rurlus in vnoquoque ex prxdiftis quxrct qux 8t quot prxftare oporteat. Etenim fluxio nunc rcuulfioncm,nunc derina- tionem, nuncvtrumqueexigit, fluxonisvero caufie requirunt quoque propriam,certamque abla tionem . Id autem quod influxit, in hoc cafu folam digeftionem ; febris autem -refrigerantia. Il lius vero caufie quaedam aperientia & hxc incifionem,extenuationem, aliae concoftioncm, aliae vero euacnationem eorum, qu£e iam funt corrupta vel apta ad corruptionem. Ex quibus qua:, 8c quotpneftarcgeneratim,fpeciatimque oporteat, cognofcitur. Idem igitur in alijs affeftibus fa- E ciendum, nec aliqua ratione committendum, vt fecundus hic fcopus pmermittatur abfque diligen ti hac confidcrationc. Ex illa enim poftea certus numerus, certaque ratio prcefidiorum, qua: in ter tio fcopo continentur, refultant:de quo iam agendum, prxfcrtim quod etiam in hoc probare ne queam quod a multis medicis obferuari vidco.Solent enim illi in confultationibus praefidia primum petere a fex rebus ( vt vocant) non naturalibus; poftea vero a medicamentis. Qua quidem in re illud imprimis reprehendere licct,quod in grauifsimts affefeibus a lcuifsimis auxilijs exoriantur.Vc- Iuti fi quis in prxfenti morbo ftatim dicere conaretur,quali aere fit opus, & de luce difputarct, quum de vena feftione, purgatione, aut alijs generofis remedijs ab initio difkrendum effet. Deinde cft quod dimnem hoc inftitutum alia ratione,quod fcilicet illa fex non naturalia non fcmcl fint percur renda, fed toties, quoties aliquid moliri volumus eorum, quse in fecundo fcopo funt comprehen su Veluti quum fluxionum remedia qugrimus, ab aere, reliquisque rebus non naturalibus auxilia loan. Argent. De Confuitandi liat. G 3 petenda,