Volltext Seite (XML)
9 6 IoannesArgenterius. Pertinet & ad hoc genus caufas bilis parcior,qua: ad inteftina fertur,qua: quum nequeat expultricem ^ yim fatis irritare,facit,vt diutius in ventre morentur excrementa. Eft & in hoc genere caullt retenti U£ facultatis robur,& propultricis infirmitas. Ha:c enim longioris retentionis caufa: funt; longior autem retentio, maioris diftributionis,ha;c autem humorem ablumit,qui immediata caufa cft exlicea Sionis alui.Quinctiam venarum latitudo, per quas permeat humor, caufa cft cum qua dtftributio fu- cilior.fiatCceterum attrahit ad fc humorem plus quam oportet a vcntriculo,& inteftinis hepar,vel ob naturalem aliquem affeftum,vel prxtcr naturamjvel quod impellatur ab ali js caulis, quum ipfum interim non laboret. Eft autem naturalis affe&us magnitudo hepatis, & calidior,licciorque fecun dum naturam temperies. Nam magnum hepar copiofo cibo opus habet. Quo ht, vt fi illius ma gnitudini non refpondcat ventriculus in cibo aflumendo, & conficiendo , excrementa ficciora red- dantur.-quum fcilicct hepar illorum humorem ad fui nutritionem auidius rapit.Sic quibus hepar cali diuSjficciufquc eft,fere fit, vt illis aluus adftrmgatur, quoniam attrahitur continue humor ad hepatis humedationem,refrigerationemque. Carterum inflammationes eiufdem vifceris;cryfipclata,& cas- g tcriaffedus calidi, &iicci praeter naturam,eadem ratione aluum exliccant. Iam vero aquilonia con- ftitutio,febres,vrinjE profluuium,fiidores copiofi,aliaequc excrctiones natura: modum excedentes,rc- liquarumque partium,qua: poft hepar in corpore funt collocata:,affedus calidi,& ficci,aluum cxficca- xe putantur,quod quum plurimum humoris ab illis confumatur , cogatur hepar fucccftionc quadam ventriculum,& inteftina exfugerc. Caeterum humidioris alui caufa eft copiofior humor cum excre mentis mixtus,hic autem humor adeft,vel quod aliunde aducniat,vel quod no fatis abfumaturjquod moderatum eft. Suppeditatur fane aliunde,vel quo d afliimatur,quo modo cibi humidiores, aut ca- piofiores,aut varijjfic & potus aluum hnmidiorem reddunt;vcl quod aliunde influat:qua ratione ex crementa a fupernis partibus ad ventrem delata aluum humedant . Sic enim febres colliquantts, quae humores fundunt, capitifque intemperies,qua: fluxiones ad inferiores partes excitant,ventris ex crementa pra:tcr modum humcdarc,copiofioraque reddere creduntur,vel quod immitt.itur;ad quod f enus auftrinje conftitutiones,& pluuiofe pertinent,qua: quoniam extrinfecus immittunt fuperfluu C umorem, aluos humefacere a medicis dicuntur. Caeterum non fatis abfumitiir humor afTum- ptus, vel quod partes, in quibus continetur, frigidiores, humidiorcfquc fint; quo modo frigida , Immidaeque ventriculi, & inteftjnoruin, intemperies excrementa alui reddunt humidiora, vel quod non fatis per coipus digeratur : id quod contingit, vel quod hepar non attrahat, quantum oporte t; Vel quod ventriculus,& inteftina non fatis retineant,aut quod via: fint obftrudg,pcr quas humor ad hepar, reliquafquc partes ferri debet. Atqui hepar deficit in attradionc, vel quod non ftimulctur ad eam obeundam, vel quod non ftimulctur ad cam obeundam,vel quod nequeat ftimulatum attra here : id quod cucnit propter imbecillitatem natam ob debilitatum calorem., vel ob aliam infignem admodum intemperiem . Illud vero contingit, quando extrema: partes corporis , qua: hepar exhau riunt, non admodum digeruntur, vel propter otium, aut externum frigus , aut ob alias caufas, qug externam fUperficicm denfint, vel humorem haud quaquam extenuare, in vaporemque vertere nc- j - queunt, Iam verri non fitis retinet ventriculus, vel quod reteatrix facultas fit imbecilla ob intempe D riem humidam; vel ob aliam, qua: plurimum a mediocritate exccifcrit; vel quod ipfa expultrix ante tempus excitetur. Id quod fit, quum importune! ftimulatur a multitudine materia:, vel qualitate veJr licantc; vnde ob bilem copioliorcm , qua: ad ventrem, & inteftina mittitur , aluum humidam r eddf credimus,aut quum retentrix potentia fuum opus ante tempus deferit ob debilitatem cx intemperie natam, tunc enim cogitur- expultrix infurgere& protrudere, qua: amplius retineri , & elaborari non poflunt. Atque cx his exemplis intclligere poterit ftudiofus ledor , quomodo inucftignndz fint caafe aliorum omnium , qug ad excreta , & retenta pertinere diximus . Quod fi quis exem ptam aliquod in vitiatis qualitatibus pariter requirat, breuiter illi fatisfacere conabimur. Ponamu* igitur aliquem flauo colore pr.-etcr naturam.prgditum, huius profedri vna erit immediata, coniun- ctaque caufa , humor biliofus , qui cuti fubijcitur plufquam expediat copiofus: cuius rei caufa cft vel qurid huiufinodi humor plurimus gignatur, aut qurid a fanguinenon expurgetur, fed vna cum illo * per corpus diftribuatur, & feratur; vel qurid ipfa bilis a fanguine fecreta in eas partes moueatur.Por- tri plurima gignitur bilis, aut vitio materig y que affumitur, aut efficientis caufg: materig quidem calide &c ficcg, aut parcioris, aut qug fuapte natura in oum humorem degenerare fit apta. Efficiunt verri bilem qugdam in prima generatione , vt hepar, & ucng prseter modum excalcfada:, & exfic- cat* ; alia verri eandem gignunt, poftcaquam boni humores funt procreati; idque vel in uniucrfo corpocc, quod faciunt omnia , qua: infignitcr calefaciunt, ficcantquc: tum illa qua: ob certam pro prietatem fanguinem uitiant, atque in bilem degenerare cogunt, cuius generis uenena nonnulla [ef- fc dicimtur,qug propterpa regium morbum committere funt comperta. Alia ucro ex uniucrfa mafla bilem fibi- moliuntur.qiium cxcalefada proprium nutrimentum corrumpunt. Sic igitur partes, qu* fiintin habitu corporis,cutifquc ipfa male affeda procreando biliofum humorem,cx affluente nutri mento , flauum calorem fibi conciliant. At qui non expurgatur fanguis a bile,uel uitio facultatis no« queuntis