Volltext Seite (XML)
Io AN. BAPT. MoNTAN'1 CONSILIA 9H optima viuedi ratione vtatur.Vefcatur carnibus A iuuenum animalium,&optimis quibufcunq; ci barijs,ouis recetibus,pullis,auiculis, pifcibus fa- xatilibus, vino autem albo,aut claro medij colo ris,ac boni faporis. Corpus valde exerceat quan tum potell. Ab alijs pifcibus & falfis carnibus,an feribus,oleribus & cseteris abftineat, fed a coitu maximi,omnes autem molellias fugiat. Consui vm CCCLXIX. Depjbra occupante nmuerjum corpus, cum B ••vertigine & grauitate capit is, xij . Maij i_Anno i s 4-9. m colloquto cum B alneat o & P. Crajjo. Vm fint duo praeter naturaiprimum, quod fenfu no ita deprehenditur,dif ficultas anhelitus,vertigo,grauitas ca pitis,tinni tus aurium cum deftillatio 95? ne: fecundum occurrit fenfui vifus, & eft defoeda do cutis puftularis,Scafperitates: haecprincipa- C liter funt confideranda:nam de illis maxime con queritur. Primum apparet fenfui vifus Se excolo re fingulorum membroru affedicnes aifcernun tunqux quidem proueniunt a materia collefta. Natura materiae deprehenditur ex eoiore: vide mus enim pullulas ta in facie, quam in cruribus & toto corpore,quae tendunt aa fufcedinem, par tim rubent,partim nigricant:rubedo circa facien magis,in alijs partibus nigredo magis. Nonnun- quam illae pullulae in diuerfis partibus erumpen D tes faciunt fuppurationem.Se inde exit pus. Con fideranda natura ex colore. Sanguis dominatur cum bile, vel fanguine melancholico, erumpens ad cutim. Videndum quo nomine debeatappel- lari.Medici occupati funt valde circa hoc nomen. Rxvna parte accidens efl- hic affe£lus,ex alia par te aegritudo. Sunt morbi dependentes ab eadem caula fecundum ordinem,ab eadem materia,fan guine adullo melancholico. Qujdam ell vniuer- lalis,quidam particularis. Particulares funt, qui E occupant tantum partem corporis, no totu cor pus,vt cancri,lichenum omnes fpecies, pendent ab eadem materia,fanguine melancholico craflo. Quadam ab eadem materia dependentes occu- panttotum corpus,vt elephantiafis, lepra,pfora. In iftq corpore noil ell morbus particularis:nam aequaliter occupatur ab illa defedatione: fitq; a melancholia cum fanguine,& fic ell morbus vni- uerfalis.Mon eft_glephas:nam elephas hafiet pro prium vt occupet carnem & ofl~a: fed illa defhrda F tio non nili extimam cutim inualit. Nec ell le pra : nam lepra habet pathognomonicum acci dens, vt decidant fquams, vnde habuit nomen, quia fduamae quotidie decidunt. Galenus dillin guitpforam a lepra, quia lepra non habet afperi- ^ateni & inaequalitatem, vt pfora. Videmus hic inaequalitatem & afperitatein cum pruri tu,quod pforae long£ magis proprium quam leprae: vnde ponenda haec affeflio fub capite pforae. Differut omnes morbi v.niuerfales inter fe, quod vt fcia-G mus,plurimu facit ad curationem. Ditteretia ve ro ell in crafsitudine materix peccatis vel humo ris. Humor melancholicus naturalis cum fit hu mor cralfus, foeculetus, non facit nec pforarn nec lepram, quia non potell excerni ad partes cutis. Vbi autem humor ell fubtilis, tenuis, vaporofus, tranfit ad cutem,fed difflatur propter tenuita- temfuain:vbicrafsiorell,non potell difflari. Et illa materia ell vel quieta, vel mota. Si ell quie ta,adhaeret mufculis,& facit lafsitudinem vicero fam.Si mota,&tranfit ad cutem,difflatur,facit fu dores:finondifflatun,facit pruri tu m,&alia gene ra pullularum diuerfa circa corpus. Si admodum crafla, non exit ad cutem,fed adhaeret inufculis, occupat partes folidas.Ac fi corrumpit offa, fite- Ipphac.Vhiuernfnbtilior ell magis declinans ad fanguinem. participans humore pituitofo falfo, tranfit ad cutim,facil^expellitur, non tamen po tell exhalare, fed adhaeret, & facit vel lepram vel f )foram:pfora autem magis habet de humore me ancholico: lepra magis de falfo, 8c valde aequa liter inhaeret, non facit eam afperitatem,quia liquidior & humidior humor facit fuperficiem aequalem: vbi autem exaruerit, facit fquamulas ex humore pituitofo exiccatas, quemadmodum fiut jn fufperficie capitis furfures,vbi difflatur pi tuita ex capite, & circa cutim exiccatur. Vnde qui abundant fquamulis illis,habent caput valde humidum,quia pituita cum exarefeit, facit fqua- inulas. Pfora autem quia fit ab humore magis ad ullo, facit inaequalitates cutis:proprium enim ficciell 4,Meteor. vtfitcaufa afperitatis, vthu- midum ell caufa leuitatis. In lepra ell leuior cu tis quam in pfora.quae dependet ad humore me lancholico, qualis haec ell, non tamen ita craflo vt faciat elephantem, fed tamen crafsiori quam vtfaciatlepram.Humordiffufusintoto corpore non ell aequalis, commixta ell pituitofa materia & fanguinea.Non igitur mirum,fi ea materia hu- mida putrefeat & faciat pus,& apparent puftul?» quae a Graecis pfydraciae , ab Arabibus faphah vocantur.Haec ell natura morbi quantum aa cau fam formalem. Quantum ad caufas efficientes, funt intrinfecae 8c cxtrinfecae. Membrum quod generat omnes humores, ell hepar: ad hepar er go referenda caufa efficiens, tanquam ad mem brum principale,quod fecundum propriam tem peraturam generat humores. Si moderate cali dum ell,fanguine generat: de bile aute & humo re melancholico, facit quatum opus ell:fi maior caliditas, & hepar calidius fit quam par eft, pl uS de bile generatur, & appellantur tales, cholerici» in quibu s propter caliditatem hepatis generatur plus de bile quam de reliquis. Vbi intenditur ca liditas,& minuitur humiditas, generatur humor melacholicus.In paracmaftica astate calidi & fi c ' ci,fiut melacholici,quia acquiritur caliditas ex di minutioe humiditatis.no generatur bilis,fed hu mor melacholicus.Hoc hepar eft fupercalefeft* & videturaprimo ortu taleeflequod excelfeflt notabiliter ad calidu, perficcum & humidu noi» multum. Qui habent caliditatem folarn, abfqu? pafsiuaru exceflu.plurimu carnis generant. Qui calidum & humidum,abudant plurima ping ue ' dine. Probabile eft quod fuerit calidum natura liter, abfqueexcelTuhumiditatis&ficcitatis,tei fl peratum in pafsiuis, redundans in calido.In h*' bentib° s