Volltext Seite (XML)
XI abo wo łaf'-anskej rĕči čitać njemńže, jo jeno čitać w tajkim pfełožku, kotryž je z jejo (lowolnosću wudaty a z trĕbnymi přispomnjenjemi wuhotowany. Tuto postajenje kĕždy za mudre přip')znaje, kotryž rozpomni, zo je swjato pismo potajna kniha, we kotrejž je, kaž s. Pĕtr praji: „nĕStožkuli ĕežcy zrozymić, štož njewuĕeni a lohkomyslni ludžo k swojemu zahubjenju wukładuja 11 . 2. Pĕtr. 3, 16. Z wopaĕneho zrozymjenja *a wukłado- wanja swjateho pisma nastachu džĕ we wšełakich ĕasacli błudne wuĕby, tak zo hižo s. Augustin wobkruĕa: „Z wotkel wukliadža telko błudnycli wuĕbow, haĕ z toho, zo swjate pismo, kotrež je samo na sebi dobre, tak wopak so zrozymi. 11 Haj ĕłowjeska lohkomyslnosĕ dosaha, kaž cyrkwino stawizny wuĕa, hišĕe dale, a kazy słowo Bože, je samowolnje wopak přełožujo, pak wažne słowa wuwostajejo, pak přistajejo, jeno zo by swoje njeprawe wuĕby z jeho nahladnosĕu zamołwjała. Mortwy pismik žada sebi k prawemu dorozymjenju žiwe słowo k wukładowanju, a to jo swjatu cyrkej imhnuło, zo postaji, zo smĕ wot wšĕdneho ludu přełožk jeno z jeje dowolnosĕu wudaty a z přispom- njenjemi wuhotowany so trjebaĕ, tak zo by z tntoho ĕisteho žĕrła swjateje wĕry nje- ĕerpał znhubjenje, alo słowa wĕĕnelio žiwjenja. 2. Kanm abo zapis sivjateho pisma. Swjate pismo wobjimuje dwaj džĕlej, kotrajž „S(ary“ a „Nowy Zakoii“ mjenujemy. Słowo „zakoń“ rĕka: dokonjana, skĕnĕena, rozsudžena, kruĕe postajena wĕc, jako pra- widlo płaĕ-aca, po kotrejž maju so prawa a winowatosĕe rjadowaĕ. Dokelž pak ma wola Boža, w swjatym pismje ĕłowjekam wozjewjena, nam prawidło žiwjenja a kaznja liyĕ, po kotrejž so wšitko dokonja, mjenuje so wono c.yle prawje zakoń Boži. Tež z cuzym słowoin „tes(ament“ so swjato pismo mjenuje. To słowo rĕka: wotkazanje, poslednja wola, kotraž so wjacy wroĕiĕ a wotwołaĕ njesmĕ, kotraž wosebje ze smjerĕu wotkazaĕerja krutu płaĕiwosĕ dĕstawa. Tak wobjiinuje tež swjate pismo wolu Božu, a tež wotkazanje Bože, slubjenja Bože, wosobne duchowne kubła a hnady, kotrež su swoje wobkrućenje a wĕĕnu płaĕiwosĕ dĕstałe ze smjerću Boha-ĕłowjeka Jĕzusa Khrystusa. 1. Stary zakoń wobsahuje zjewjenja Bože, kotrež su so před Khrystusowym na- rodom ĕłowjekam stałe, a ma 45 knihow; po wopřijeĕu 21 stawizniskich, 7 powuĕnych a 17 profetiskich. a ) Stawizniske knihi su: pjeĕ knihow Mĕjzesowych (1. Genesis, stworjenje; 2. Exodus, wukhĕd z Egipta; 3. Leviticus, zakonje za levitow při woporach a swjedźenjach; 4. Numeri, liĕby, liĕenje ludu k wĕjnskej słužbje; 5. Deuteronomium, druhi zakoń, wobšĕme rozpowĕdanje zakonja), kotrež stworjenje swĕta, žiwjenje patriarchow a zjewjenja Bože, kotrež dostawachu, přebywanjo israelskeho ludu w Egiptowskej, jeho přeĕehnjenje do pusćiny a wozjewjenje zakonja Božeho na horjo Sinai, wosebite postajenja za nabožne, zjawne a swĕjbne žiwjenje wopowĕduja a z Mĕjzesowej smjerĕu so skĕnĕa; kniha Josue powĕda zasydlenje israelskeho ludu w slubjenym kraju po předobyĕu pohanskich ludow, kotrež tam bydlachu; kniha Sudnikow wopisuje podawki po Josueowej smjerĕi haĕ k wuzwolenju krala Saula, potajkim ĕas wokoło 300 lĕt wobsahowacy, w kotrymž buchu naležnosĕe israelskeho ludu wot sudnikow wobstarane; kniha Euth, kotraž stawiznu pobožneje žĕnskeje tohole mjena, Davidoweje prawowki, powĕda; štyri knihi kralow (prĕnjej dwĕ rĕkatej tež knizy Samuela), powĕdaju stawizny israelskeho ludu wot ĕasa, hdyž jemu Bĕh Sauła jako krala postaji, haĕ do toho, hdyž so do Babylonskeje přesydli, wot 1. 1095—588 př. Khr.; dwĕ knizy Khrĕnikow abo Paralipomenon, kotrejž wuwostajene podawki prĕnich ĕasow a potom stawizny kralow w kralestwje Juda haĕ do ĕasa, lidyž so lud z Babylonskeje wrĕći, wobsahujetaj; kniha Esdras powĕda wrĕ- ĕenje dźĕla israelskeho ludu, splaliow Juda a Benjamin, z Babyłonskeje a nowe załoženje Božich słužbow w Jeruzalemje; kniha Nehemias powĕda prĕcowanja tohole nahlad- neho a pobožneho muza, zo by nowe zasydlenje swojeho ludu w Jernzalemje a Judeji
