Volltext Seite (XML)
geran-A ji illud furfur» x ciu- jrvrii' jctin» ne,vb‘ iaTupc itis, vt aecau- lipetf icm^g ■ao&* cM linU* cete' ItGr mur»* 1 quci" isce fr A ** tr< «fjfc fr>r $ 5? cS * $ 5rp << <! 'A *<* ✓£ S> >5 l<' e* 1 ' flii cv iV v ■< ,r‘>' jlU» De Somno 6c Vigilia. j A dum & humidum:$ftas calida Sc fica,brcuifsimos: Autumnus longiorcs.Id quoq; tcftantur ea,'qua: capiti admouentur aqgrotis ad fomnum conciliandum : quanto enim frigidiora illa fuerint, tanto cf- ficacioracuadunt: Qua: quidem fatis probant,frigiditatem , frigidumque humorem, vim habere lomnum inducendi, nequaquam vero calidum, nili libi humidam qualitatem adiungat, qua grauet & repleat: quod ardentes febres, & omnes alij morbi biliofi. oftenduntefit enim in illis vigilia, qua: ffgrotantes nonnunquam perimit,eo quod lomnus nulla arte conciliari pofsit. Illud vero quod di cit pueros multum dormire,caulam non habet propinquam,humorem calidum,& humidum,fcd va porem copiofum,qui ex plurimo humore, quo illi abundant,ad caput afccndit.Quod fi calidus,Sc hu midus humor, lomnum facit, non tamen ratione caloris,led humoris,illius cft caufcuadcd ut humor dolus,vel cum frigore,aut calore,fomni fit author. At fi illi dabimus calidum, & humidum humorem «b utramque qualitatem,fomnum cxch&rc,non tamen proptcrca fequitur,perpetuo talem,& nequa quam frigidum,& humidum elfe poffe,qui fomnum faciataScd in quo quslo genere humoris, illum ® ponemus,quem volumus calidum elfe, & humidum, ex vaporeq; genitum ? Quum enim nullus talis lit humor prjeterquam fanguisin corpore animantiummcceflarium erit fateri,ex uapore fanguinem, & ab hoc fomnum gigni, quod quidem abliirdum omnibus videri arbitror: Nam ex vapore fi qui- fpiam fit humor,aquolus necelfario eft.,At qui aquolus cft in corpore humor,aut in alia quacunque re,non calidus,fed frigidus eft, quod ipfc etiam Ariftoteles teftatur, quum ait in libro de Somno, Sc vigilia,pituitam & faniem ex vapore gigni:pituita autem,omnium quae funt in corpore,eo etiam au- thQre,frigidifsima,5{ humidilsima. Quo fit vt haec inter le cuidenter pugnent,fomnum inquam fie ri a calido humorc,& hunc ex vapore gigni, pituitamq; elfe. Caeteriim ilii.us opinionem id euidenter refellit,quod eo conceffo,quod fidium efle offendimus,calidum & humidum efle humorem,qui fom num affert,non tamen pofsit ille doccrc, lomnum fieri cx deftelu illius,vel alterius cuiulcunq; humo ris.Primum enim grauitas capitis,qua: vrget inclihatos ad fomnum,oftendit materiam in iplo capite contineri,& nequaquam dcfcendiffe in fubiedtas partes. Deinde viam doccrc non poteft,per quam C humor ille decurrens,calorem ad cor rcpcllat.Vult enimeum per venas dclcendcrc,quod lanc necefla rium non eft,magisq; per alias partcs.Nam quum gula,palatum,nares,cerebro lubijeiantur, ad illius humores,& excrementa recipienda, a natura conftituta,ratio vtiq; conuincit:quod experientia pari ter teftatur,vt vniuerfiis humor,aut certe maxima illius pars, per vias illas patetes, c direCto fubie- dtas cerebro,quo ipfc humor fuo pondere fponte labitur,ferri debcatJtaq; fi ad ventriculum rclabun tur humores,vnde prius vapores alcenderut ex concoCtionc cibi,nequaquam impeditur caloris mo- -tus:nimimm cum calor, non a ventriculo,led a corde proficilcatur in uniuerfum corpus per arterias, & venas.Quod fi pars quae dani humoris dicatur per venas defeendere, non tamen ob id fiet,vt calor -ad cor repellatur,potias quam ad aliam partcm;quoniam vena:,qua: cum capite coniunguntur,in fca pulas,& thoracem,non autem in iplum cor, nifi per multos anlradlus, & intercedentes plurimas di- uilioncs,terminantur.Quod fi ita eft,quur cotinuo in illis partibus .tremores prafter naturam, inftan te fomno,aut iam dormientibus,venis ruptis^iut apertis eorum orificijs, Iparlbcj; humore per mufeu D los,partiumq; fubiedtarum fut>ftantiam, haud excitantur ? Ha:c enim contingunt ex humomm con- fluxu,vbi via non patet, per quam illi extra ferantur, praffertim quod deorfum pelli humorem dicat, tanquam grauantem ipfum cerebrum.V bi enim pellente natura,humores monentur,modus ita tene ri non potcft,ut tantum folum influat,quantum ipfa uafa continere funtapta:fed quicquid molcftat, extrudi oportet,& tunc uafa aperiri, rcpleriq; uicinas partes,atq; ex ea fluxione, tumores praeter nal turam excitari. Quod fi uelit rcfta ad cor ferri humorem hunc,anatonae repugnante, quid prohibet, quo minus aliquando tanta ruat humorum copia,ut cordis calorem penitus extinguat ? Ac profedo non aliquando,led feniper oportet;ct,quum fomnus fit,calorem in corde fummcrghalioquin manete illius parte ualida,fenfus omnino ociari,neccflariu non efttfiquide ad portionem caloris natiui,aftio nes partium,quibus ille adeft,exercentur.Non ne etiam urget hanc opinionem Galeni ratio, qua: ha betur libro de Caufis fymptomatum. Nam fi fomnus fit ex humore defeendente ad cor, quur pulmo humidilsima pars,multisq; uaiis humore plenis abundans, & cor uniuerfum amplc&cns, fomnum, £ eumq; pcrpetuu,non parit ? aut cur opus cft a cerebro humorem ducere, pr^fertim fi eum calidum ef fc oportet ? quippe cum pulmo huiufmodi materiam,per communes uenas, & arterias, cordi abunde fuppeditarc ualcat.Quomodo dicere illud etiam poteft cocodtionem cibi perfici,fi calor humoris co pia potius opprimitur, quam roboretur, cordisq; calor refrigeratur: fequitur enim refrigerationem cruditas,concodioucro calorem. At quum repelli calorem ad cor fciebat, quo pa<fto cibi per fomnu probe conficiuntur?oportet enim ad ucntriculum contractionem caloris fieri,fi concoCfio,qug in eo obitur,probe fieri debet^cd demus ha:c omnia Ariftoteli,nepe cx uapore omnem fomnum heri, ua- poremq; conucrti a cerebri frigiditate in humore,qualemcunq; uelit, & poftea illu per uenas defeea dercjcalorcmq; afeendentem ad cor repellere: non tn proptcrca oftendere poterit, fomnum excitari. Cum enim ponat eu fieri in corde,augeatur aut in eo per fomnu natiuus calor,aftiones cordis opti- exerceri tunc cft neceffe.Vt.n.concoCtioncs in ventriculo per hyeme,contraCto calore felici fsime Ioannis Argent. dc Somno &-Vigilia. A j peragun-